Greinasafn fyrir flokkinn: Útfararræður

Ég birti margar útfararræður mínar en þó ekki allar – og sumar með hljóðskrá. Nálgast má minningarorð á sigurdurarni.annall.is.

Útfararræður

Haraldur Karlsson – minningarorð

Líf Haraldar Karlssonar var dramatískt. Afköst hans í lífinu voru óvenjumikil, lífshlaupið fjölbreytilegt, hæfileikar hans ríkulegir og víðfeðmir, sjarminn óumdeilanlegur og tilfinningarnar djúpar. Margt er óvenjulegt og íhugunarvert, en ekkert er þó eins sláandi og barnríki hans. Tveir barnahópar, tvær mæður, tvennar sjöur – fjórtán börn. Raunveruleikinn er oft ótrúlegri en skáldskapur. Saga og líf Haraldar Karlssonar ristir dýpra en skáldsaga, er áleitnari en flækja í bók. Haraldarsaga er lífsgjörningur.

Að ljóða er að gera

Hann var framkvæmdamaður, eins og Magnús, tengdasonur hans, skýrði vel. Og stöldrum við og hugsum um eðli framkvæmda, merkingu þeirra. Margir í þessum hópi þekkja orðið “póesía,” sem áhugafólk um bókmenntir notar oft og slangrað er með í tímum í skólum okkar og annarra vestrænna þjóða. Þetta orð er notað í flestum vestrænum tungumálum um ljóðlist. Og orðið, sem notað er um ljóð í mörgum tungumálum, er af sömu rót. En að baki öllum þessum póetísku ljóðnefnum og ljóðafleggjurum er hið fallega gríska orð poiesis, ποίησις. Það er ekki aðeins snoturt á blaði, heldur þrungið fallegri merkingu. Það táknar ekki aðeins það að raða orðum í ljóð, heldur líka hitt að búa til með höndum, gera hluti, framkvæma og hlúa að lífi. Að ljóða er að gera.

Í hinum forna menningarheimi, grískum og hebreskum, var póesía ekki aðeins huglægt verk, heldur náði til fóta, handa, starfa, vinnu, sköpunar, já raunveruleika og lífsbaráttu fólks. Handverk fólks var aldrei sálarlaus, andlaus framkvæmd heldur átti sér líka andlegar víddir. Auðvitað er þetta speki, sem við ættum að íhuga og taka til okkar. Handverk okkar í vinnunni, eldhúsi, garði, byggingapuði, barnauppeldi, bleyjuskiptum, já öllu ati lífsins á sér andlega hlið. Hin dýpsta speki, sem við kunnum að hugsa getur á hinn bóginn heldur aldrei lifað nema hún eigi sér hagnýta skírskotun í pólitík, í listum og í deiglu samfélagsins. Lífið er eitt og Grikkir og Hebrear fornaldar vissu, að lífið á sér framvindu, bæði andlega og efnislega. Allt var tengt og allt var á hreyfingu. Lífið var gjörningur, samfelld póesía.

 Hin skapandi Guðsmynd

Guðsmynd Biblíunnar er af þessu tagi. Í öllum bókum þess mikla rits er minnt á, að Guð er ekki fjarlæg, upphafin, andleg vera, heldur ástríðupersóna, sem elskar, grætur, faðmar, gleðst og syrgir. Samkvæmt kristninni er Guð svo tengdur, að þegar allt var brotið í mannheimi sat Guð ekki hjá heldur kom til að þurrka tárin, lækna meinin og skapa grundvöll lífsins. Guð gerir menn frelsis, vill okkur vel og yfirgefur okkur aldrei þrátt fyrir að við séum brestótt. Já Guð er stórskáldið, sem yrkir heiminn, yrkir mennina, nýtur lífsins, er sjálfur hin mikla póesía, líka þegar allt er þrotið, búið, týnt og brotið. Þegar köflum er lokið opnar Guð nýjan veruleika, byrjar nýjan kafla með nýjum möguleikum og lífi.

Ætt og ævi

Haraldur Karlsson fæddist á Njálsgötu 62 í Reykjavík 27. október árið 1922 og lést á Landspítalanum þann 30. október síðastliðinn, 85 ára að aldri. Móðir hans var Guðrún Sigríður Þorsteinsdóttir (12.9.1898-10.7.1970). Faðir hann bar fleiri nöfn en aðrir, hét Karl Haraldur Óskar og var Þórhallason (25.2.1896-11.3.1974. 

Haraldur var elstur í hópi níu systkina, sem komu í heiminn á aðeins sextán árum – á árunum 1922-38. Hin eru Guðrún Helga (f. 1924); Þórhalla (f. 1926); Sigríður (f. 1928 – d. 2001); Kristín (f. 1932); Ásgeir (f. 1934); Hjördís (f.1935); Fjóla (f.1936) og Þórdís (f. 1938). Þetta er kjarnmikið fólk og hefur notið langlífis. Af þessum níu systkinum lifa sjö, aðeins Sigríður er látin auk Haraldar, en hún lést árið 2001.

Fjölskyldan var á nokkurri fart. Haraldur sleit fyrstu barnsskónum á Njálsgötu, en þegar hann var á fjórða ári fluttu foreldrar hans inn í Sogamýri, þar sem nýbýlið Brekka var. Síðan voru þau eitt ár á Stokkseyri, en fóru svo á Grettisgötuna og þar á eftir í Vitann, sem stígurinn er kenndur við. Karl, faðir hans, keypti leifar vitans og breytti í hús. Haraldur kom tíu ára í Austurbæjarskóla, þá vel læs, enda hafði Guðrún amma kennt honum vel. Síðan fór hann í Ingimarsskóla og lauk þaðan grunnnámi.  

Að sið þeirrar tíðar byrjaði Haraldur að vinna ungur. Hann fór nokkur sumur í sveit austur í Villingaholt. En fór svo að vinna með föður sínum. Síðan tók við vinna hjá Hitaveitu Reykjavíkur og svo kom blessað stríðið. Haraldur fékk árið 1940 vinnu hjá breska hernum við byggingu Reykjavíkurflugvallar. Þegar hann fékk bílpróf árið 1941 fór hann að aka vörubíl föður síns og vann með viðgerðarflokk hjá Reykjavíkurbæ.  Síðan byrjaði hann húsasmíðanám hjá Guðbjarti Jónssyni, húsasmíðameistara, lauk því og hafði mikla atvinnu af framkvæmdum æ síðan. Haraldur tók alls staðar þátt í félagslífi þar sem hann fór, var t.d. einn af stólpum félagslífs á Grímsstaðaholtinu, sat í stjórn ungmennafélagsins, byggði m.a. með félögum sínum skemmu í Grímsstaðafjörunni. Í þessu sem öðru þjálfaðist hann til síðari félagsstarfa.  

Hjúskapur og börn

Hjúskaparmál Haraldar voru einföld, en ásta- og barnamálin þó flókin. Haraldur kvæntist einni konu en átti börn með tveimur konum. Hann kynntist Elínu Ólafsdóttur á dansleik í Gúttó (Elín var fædd22.9.1929-12.4.2000, fædd í Litla-Dal, Svínavatnshreppi í A-Húnavatnssýslu. Foreldrar hennar voru Hallfríður Ingveldur Björnsdóttir og Ólafur Jónasson í Litla-Dal). Þeim leist vel á hvort annað, segir hann í minningum sínum, og gengu í hjónaband í júlí 1947. Þau hófu hjúskap í bakhúsi við Fálkagötu, skammt frá brauðbúðinni. Þar var steinhlaða, sem smiðurinn breytti snarlega í íbúðarhús. Árið 1950 flutti stækkandi fjölskyldan norður í Litla-Dal í Svínavatnshreppi í Austur-Húnavatnssýslu. Þar voru þau til ársins 1963.

Börn þeirra eru: 

  1. Karl Þórhalli (f. 10.11.1947);
  2. Hallfríður Ólöf ( 24.2.1949). Maki hennar er Pétur Ottósson.
  3. Sigrún Ásta (f. 5.6.1953). Maki hennar er Þórður Adolfsson.
  4. Hjálmar (f. 29.janúar 1956). Maki hans er Svanhvít Ástvaldsdóttir.
  5. Jónas (f. 12.7.1959). Maki hans er Sigrún Sigurðardóttir.
  6. Kristbjörn (26.7.1960) og
  7. Sigríður (f. 9.12.1961). Maki hennar er Magnús Bjarni Baldursson.  

Auk þessara sjö barna eignaðist Haraldur önnur sjö börn með Guðrúnu Sigurvaldadóttir, sem var fædd á Gafli, í Svínadal í Austur Húnavatnssýslu (06.11.1925 – 29.07.2007. Foreldrar hennar voru Guðlaug Hallgrímsdóttir og Sigurvaldi Jósefsson).

Börn þeirra Guðrúnar eru:

  1. Óskar Vikar (f. 16.1.1958). Maki hans er Somsri Yurasit.
  2. Birgitta, f. 20.06.1958. Maki hennar er Sigurður Ingi Guðmundsson. Birgitta var alin upp hjá kjörforeldrunum Halldóri Eyþórssyni og Guðbjörgu Ágústsdóttur.
  3. Ásgeir, f. 15.6.1963. Maki hans er Guðrún Jóhannsdóttir.
  4. Sigurjón, f. 18.3.1965. Maki hans er Anna Rúnarsdóttir.
  5. Þorbjörn, f. 22.5.1967. Maki hans er Helga Hafsteinsdóttir.
  6. Hallgrímur, f. 2.10.1969. Maki hans er Ásdís Gunnarsdóttir.
  7. Þórhalli, f. 11.9.1971. Maki hans er Turid Rós Gunnarsdóttir.

 Af þessum fjórtán börnum eru síðan þrjátíu barnabörn, átta barnabarnabörn eða alls 52 afkomendur. Þetta er mikið barnríki. Haraldur Pétursson og Íris Viggósdóttur í Noregi geta ekki verið við þessa athöfn en biðja fyrir kveðjur til þessa safnaðar.

Framkvæmdir

Þegar norður kom var faglærðum iðnaðarmanni fagnað. Haraldur var hamhleypa til verka, snarráður, og stýrði vel átaksvinnu. Í sveitum var sjálfvirkt herútboð þegar byggt var einhvers staðar, allir nágrannar komu til að taka þátt í að steypa. Haraldur kunni atinu vel, var manna glaðastur, spaugaði og kunni vel að verkin gengju hratt og ákveðið. Það var ekki undarlegt, að um Harald var setið og hann fengin til byggingavinnu. Það er eins og hann hafi komið við sögu á flestum bæjum í austursýslunni þar sem byggt var á þessum árum. Varla var kofi reistur, hlaða eða íbúðarhús, að hann legði ekki hönd að. Hann kynntist því mörgum heimilum, hugsunarhætti og aðstæðum. Alls staðar gengu verkin þótt kaupið væri ekki hátt. Verksvitið skilaði sér og húsin risu honum og Húnvetningum til gagns og sóma.

Haraldur kunni vel glaðværðinni nyrðra og þandi tenórrödd sína óhikað í karlakór Bólstaðahlíðarhrepps. Hann lærði að meta unað og ljóðrænu sveitarinnar. Söng “hrísluna og lækinn” með innlifun, andaði að sér næmi til landsins, sem hann túlkaði síðan í ljóðmælum sínu. Hann naut gleði samfélagsins, tók þátt í félagslífinu, fór á fjall, náði að tengja hinar fjölmörgu víddir hálendis og láglendis, hvernig menn lifðu á þessum mörkum milli lífs og dauða og hvernig gleðjast mátti þrátt fyrir ágjafir og erfiðleika. Ljóðin hans tjá þetta líka með skýrum hætti. Hann hreifst af unaði og gjörningum lífsins.

Flutningar og lífsbarátta

Haraldur skrifaði í æviminningum sínum grípandi sögu frá unglinsárum um reynslu af hve stórkostlegt blíðviðri breyttist í fárviðri með skruggum og úrkomu. Hann sá eldingu lenda í bjargi, sem splundraðist við höggið. Undraðist Haraldur kraftana, sem leystust úr læðingi, undraðist hversu grjótið dreifðist í sprengingunni. Átökin eru mikil í náttúrunni en líka í heimi mannanna. Haraldur lifði andstæður og þverstæður í lífinu. Hann skrifaði sjálfur, að honum hefði þótt Litla-dals tíminn besti tími ævinnar. Það er ekki einkennilegt, hann naut sín, var metinn, allt lék í höndum hans, lánið lék við honum og lífssól hans skein í heiði. Svo komu erfiðleikarnir með kólgubökkum og ljósgangi. Veikindi og aðkrepptar aðstæður sístækkandi barnahóps hreyfði við fólkinu hans. Guðrún fór suður með sinn hóp og Elín líka með sinn.

 Það var ekki einfalt, að framfleyta svona stórhópum. Og djúpa samúð hefur maður með þessum konum, þessum mæðrum, sem gerðu það, sem þær gátu til að hafa í börn sín og á. Þrátt fyrir dugnað og framkvæmdagleði föðurins var oft þröngt í búunum. Og ótrúlegt er að hlusta á sögurnar um vatnsleysið í húsinu á Árbæjarbletti 10, þær minna helst á aðstæður fyrri alda. Jafnvel sulturinn teygði krumlur sínar inn á matarlítil heimilin. Það er ekki eins og þetta séu gamlar sögur, heldur reynsla sumra ykkar, sem sitja í kirkjunni í dag. En gleðistundirnar voru ýmsar, börnin lærðu að standa saman, fundu að sundrung dreifir en samstaðan styrkir. Svo komu líka depurðarstundir, sem þau urðu öll fyrir, börnin, konurnar og líka Haraldur vegna hinna sérstæðu aðstæðna. En lífið er sterkt, lífsþorstinn mikill og upp potaðist hópurinn með áraun sína og lífsreynslu. Og auðvitað eru þessi fjórtán börn stórkostlegt kraftaverk lífsins, með mikla meðgjöf hæfileika og atgervis, sem þau hafa unnið úr.

Vinna okkar með okkur sjálf, foreldratengsl er flestum æviverkefni, sem lýkur ekki og heldur áfram í börnum okkar. Því er svo mikilvægt að staldra við, ræða saman og taka hið góða og jákvæða með inn i framtíðina, en leyfa hinu að fara. Við þurfum að læra að sleppa og þora að loka málum.  

Reykjavíkurlífið

Eftir að Haraldur flutti aftur til Reykjavíkur fékkst hann við margvísleg störf auk húsasmíða, s.s. símvirkjun og trillusjómennsku og átti jafnvel tvo báta. Um tíma bugaðist hann og missti þrek og var í nokkur ár á Reykjalundi til heilsubótar og aðhlynningar. En vandi elur jafnan möguleika. Hann gat betur sinnt hugðarefnum sínum. Hann hafði alla tíð sungið og sinnt ljóðagerð. Hann hafði líka spilað á hljóðfæri s.s. mandólín, gítar, munnhörpu og ef ekki var annað tiltækt – þá bara á sög! En svo kom í ljós, að Haraldur var auk alls hins líka drátthagur. Haraldur fór að mála myndir. Þá skrifaði hann afar áhugaverðar æviminningar, sem vert er að birta með einhverjum hætti, á prenti eða á netinu til nota fyrir afkomendur en líka skoðunarmenn byggða- og menningarsögusögu Reykjavíkur og Húnvetninga. Svo lagði hann ættfræði fyrir sig. Ræktunarmaðurinn og bóndinn kom upp í honum við skógrækt, sem hann hafði gaman af og hellti sér í með miklu krafti. Fyrr og síðar reyndi Haraldur að þjóna sínu fólki, var alltaf boðinn og búinn að hjálpa til við framkvæmdir, lagði bæði reynslu og sína frjóu hugsun við svo hús urðu betri, framkvæmdir gengu hratt fyrir sig og allir nutu góðs af. Þjónustulipurð og hjálpsemi einkenndi Harald og greiðasemina hafa börnin hans erft. Það er einn besti arfur, sem menn getið hlotið.

Skapandi verk

Það eru margar undursamlegar sögur til af Haraldi. Þær er gott að segja þegar glímt er við sorg og stóru málin eru gerð upp. Svona sögur tjá lyndiseinkunn, geta skýrt ýmislegt í lífi hans og líka af hverju sum barna og barnabarna gera þetta en ekki hitt. Þegar húsið í Árbænum var að ganga af göflunum vegna þrengsla og mannfjölda reyndi Haraldur ítrekað að fé leyfi til stækkunar. En kerfið var ólipurt og ekki í neinum takti við þarfir fjölskyldunnar. Þegar sýnt var, að bæjaryfirvöld myndu ekki aðhafast tók Haraldur til sinna ráða, planaði vel, rótaði í garðinum og tók svo til við smíðar út á grasflöt. Svo þegar hann var búinn að puða talsvert og án þess að nokkur tæki eftir að eitthvað stæði til beið Haraldur rökkurs einn daginn. Þegar nægilega dimmt var orðið reisti hann allt í einu fleka, sem hann hafði verið að bauka við, svo kom annar hornrétt á, og svo enn einn. Allt í einu voru komnir veggir og svo small þakið á. Þegar morgnaði og vegfarendur fóru hjá var eins og eitthvað væri breytt, en enginn var með á hreinu hvað hafði gerst, en húsið hafði tognað eins og fyrir himneskan gjörning. Já, húsið hafði stækkað um tvö herbergi um nóttina, var fallegra en áður, sómdi sér vel, svona fullkomlega leyfislaust og ávöxtur snilli og áræðni. Næturvinnan getur stundum verið gjöful!  

Snarræðið og kraftur einkenndi vinnulag Haraldar alla tíð. Allt frá því hann eignaðist Willysinn fyrir norðan og gerði upp díselvél Ferguson-traktorsins var hann fær í flestan sjó við að laga og gera við bílana sína, sem urðu margir áður en yfir lauk. Einn laugardagsmorguninn vaknaði hann snemma og svo bárust skerandi málmhljóð um hverfið. Haraldur var byrjaður í útgerð og vantaði hentugan bíl fyrir flutning á veiðarfærum og kannski afla líka. Hann sá í Morrisnum sínum gott efni í flutningabíl svo hann mundaði bara slípirokkinn og lét hann ganga í skrokk á “bodí” bílsins. Hluta af húsinu skar hann af og fyrir hádegi var Haraldur búinn að breyta fólksbílnum í þennan líka gerðarlega “pick-up.” Þegar hann var spurður um ástæðu þessa sagði hann einfaldlega að toppurinn hefði skrölt að aftan, hægra megin! Gott ef hann málaði svo ekki pick-upinn eftir hádegi.  

Svona sá hann í aðstæðum möguleika, sá í hlutum nýja notkun og aðlagaði þá þar með. Og slík möguleikasýn er nauðsyn öllum þeim, sem skapa, vilja finna færa leið og gildir einu á hvaða sviði það er. Haraldur var framkvæmdamaðurinn, skáldið sem gat endurraðað, endurgert, endurverið og það er eftirbreytnivert. Nú er komið að skilum og mikilvægt fyrir stóran ættbogann að varðveita hinar góðu minningar, leyfa þeim að lifa en hinu að fara.

Kafla lokið

Hvað ætlar þú að gera við sorg þína? Hvernig ætlar þú að gera upp fortíðina? Vísast er eitthvað, sem kvelur þig, einhverjar minningar sem angra, eitthvað verið gert eða sagt, eða ekki verið gert eða sagt, sem þú vildir að væri öðru vísi. Fortíðin, lífið, hefði getað verið öðru vísi, en nú verður engu breytt. Elín, Guðrún og Haraldur eru öll látin. Nú eru orðin mikil skil og mikilvægt að þú viðurkennir þau. Með dauða Haraldar er stórum kafla í fjölskyldunni lokið. Vertu með í að ljúka þeim kafla, viðurkenndu skilin.

Talaðu um það sem svíður hið innra, en leyfðu því svo að fara. Talaðu um það, sem gleður hið innra og leyfðu því að lifa. Horfðu svo á systkini þín, ættmenni þín – þetta er þitt fólk, fólk sem hefur svo margt til brunns að bera, fallegt, gott, gjafmilt, kátt og skemmtilegt fólk. Saman byrjið þið algerlega nýjan lífskafla, yrkið nýjar sögur. Þær eru ekki bara framhald hins liðna, heldur nýr tími. Þið þurfið ekki að skera bodíið eða reisa veggi um nótt heldur bara viðurkenna að lífið er gott og á hverjum degi eru nýir möguleikar. Komið saman sem fjölskylda, haldið hátíðir og segið öðrum hvað ykkur þykir vant um í hinum.  

Yfir öllu vakir svo gjörningameistarinn á himnum, þessi sem ljóðar lífsmöguleika, gleðimál, býr til músík, málar myndir fegurðar fyrir þig, já skapar möguleika fyrir lítil og stór börn, elskar þau öll óháð því hvernig þau verða til. Ljóðið um Guð er um að lífið er einn samfelldur gjörningur, póesía elskunnar. Svo þegar lífi lýkur er þessi ljóðmögur mættur, opnar fangið og leyfir öllu lífinu, öllu fólki, já allri sköpun sinni að hverfa inn í það ríkidæmi sem við köllum í orðfæð okkar himininn. Þar má Haraldur búa, þar eru Elín og Guðrún, allur ættboginn. Þar er engin kvöl né tár. Þar ríkir elskan hrein.

Útfararræður

Haukur Þorvaldsson – minningarorð

Við sjáum á bak dugmanni, viljasterkum, hrífandi frumkvöðli, jákvæðum og fjörugum vini, snyrtimenni í hinu ytra sem og í samskiptum við fólk, manni með einbeitta réttlætiskennd, elskuríkum og elskulegum manni. Minningarorðin um, Hauk vin og félaga okkar Neskirkjufólks birtast hér að neðan. 16. október, 2007.

Fyrir tæpu ári síðan sátum við Haukur hér frammi á kaffitorgi Neskirkju. Hann sat við horngluggann og talaði um stóru spurningarnar í lífinu, um fólkið sitt, áhrif veikinda á líf hans og afstöðu. Það var heillandi að hlusta á hann. Í bland við alvöruna var stutt í kátlegar athugasemdir. Svo breiddist bros yfir andlit hans. Augun urðu enn hlýrri og þessi stóri maður fyllti þetta stóra rými með sjarma sínum.

En hvernig breyttist líf hans þegar veikin varð förunautur? Ég man eftir, að Haukur tók sér stutta málhvíld þegar hann var spurður um hvernig væri að “lifa við” ólæknandi krabbamein? En svo sagði hann, að hann hefði lært nýja tímastjórnun, lært að nota tímann vel, gera það helst sem gerði honum gott og efldi líf hans. Hann reyndi að sneyða hjá því eða láta vera, sem skemmdi fyrir eða drægi úr lífsgæðunum. Á þessu augnabliki uppgötvaði ég, að Haukur talaði ekki bara um hvað skipti máli heldur hafði öðlast lífsvisku. Hann var orðinn vitur maður sem miðlaði til okkar hinna mikilvægri speki. Hann var orðin sem fyrirmynd um hvernig við getum og eigum að lifa.

Í málshátta- og spekisafni Gamla testamentisins, Orðskviðunum, segir: „Því að viska er betri en perlur, og engir dýrgripir jafnast á við hana“ (Orðskviðirnir 8:11).

Haukur hafði orðið fyrir áfalli og átti tvo kosti, sem allar kreppur neyða fólk til að velja á milli. Annað hvort bíður maður ósigur, lætur áfallið veikja sig og lífsgæðin þverra þar með – eða fólk rís upp til vaxtar og ríkulegra lífs. Veikur maður getur verið hamingjusamur þrátt fyrir mein sín. Stutt líf getur verið betra en langt líf ef maður vinnur úr vanda sínum með skapandi móti. Haukur tók ákvörðun um lifa vel. Engir dýrgripir jafnast á við viskuna.

Fjölskylda

Haukur Þorvaldsson fæddist í Reykjavík 15. september árið 1958 og lést á Líknardeild Landspítalans í Kópavogi 2. október síðastliðinn, aðeins 49 ára gamall. Foreldrar hans voru Elín Dagmar Guðjónsdóttir (f. 23.9.1916 d. 12.4.2006) og Þorvaldur Margeir Snorrason (f. 22.6.1911 d. 03.1.1993). Þau eru bæði látin, Þorvaldur fyrir nær 15 árum en Elín í fyrra.

Þau hjón eignuðust samtals átta börn. Þau eru: Guðjón Þórir (f. 24.06.1940); Jónas (f. 23.9.1941), og tvíburabróðir hans; Sigurður f. 23.9.1941, en lést á fyrsta ári. Sigurður Frímann (f. 22.7.1943 d. 29.5.2004), sem lést fyrir 3 árum; Steingrímur f. 12.2.1946; Snorri f. 10.8. 1949; Elín f .31.8. 1954. Svo kom Haukur og var yngstur.

Þessi hópur bjó í stórfjölskylduhúsi á Urðarstíg 13. Þar voru þrír ættliðir samankomnir og sjö barnanna fæddust þar. Svo urðu þrengslin of mikil og þau fluttu á Rauðárárstíg 32 og þá fæddist Haukur og flaug inn í heiminn. Þar var rýmra en þó bara þriggja herbergja íbúð fyrir allan skarann. Menn verða sleipir í samskiptum í slíku þröngbýli og Haukur lærði að umgangast fólk, með hlýju, húmor en ekki síst virðingu. Hann naut þessarar mannafstöðu í einkalífi, vinnu og félagsstörfum. Fjölskyldulífið var fjörlegt og foreldrarnir dugmiklir og systkinin urðu honum knippi af fyrirmyndum og félögum. Takk fyrir allt það sem þið voruð Hauki fyrr og síðar.

Saga Íslands samandregin

Þegar hugsað er til baka til sögu Hauks og fjölskyldu hans blasir við saga Reykjavíkur og sumpart tuttugustu aldar Íslands í hnotskurn. Þetta fólk hafði enga forgjöf, varð að bjarga sér sjálft, varð að skapa hamingju sína af eigin mætti og hæfni. Eins og þúsundir annarra fjölskyldna tókst baráttan svo vel að við búum við eitt ríkasta samfélag veraldar. Haukur hafði í sér margt af því sem hefur þjónað okkur sem samfélagi og þjóð vel: Dugnað, einurð, viljastyrk, snyrtimennsku, heilindi, húmor, jákvæðni, fróðleikssókn og réttlætiskennd. Allt var þetta veganesti að heiman og hann nýtti með sínu móti, í vinnu, meðal fólks og í félagsstarfi.

Nám og störf

Haukur útskrifaðist sem matreiðslumaður árið 1980. Hann fór á sjó á unglingsárum. Hann heillaðist af pólitíkinni og vann sem þingsveinn í fjögur ár á Alþingi. Haukur varð snemma liðtækur í félagsmálum samnemenda og varð síðar eftirsóttur til félagsstarfa. Hann starfaði um tíma í sambandsstjórn Iðnnemasambands Íslands og var formaður Félags matreiðslu- og framleiðslunema. Árið 1983 var Haukur formaður Félags ungra framsóknarmanna í Kópavogi. Hann var í stjórn SUF í eitt ár. Þá varð hann félagi í Lions-hreyfingunni.

Eftir að hafa starfað við iðn sína um tíma sneri Haukur sé æ meir að sölumennsku. Í því starfi tamdi hann sér að vita hvað hann var að selja og vera maður orða sinna. Í allt blandaði hann svo hlýrri nánd, kímni og skemmtilegheitum. Honum var því vel ágengt í starfi. Haukur vann lengi hjá Fönix og seldi rafmagnsvörur. Margir keyptu vegna þess að Hauks naut við. Þeir Sveinn Sigurðsson stofnuðu svo árið 2001 fyrirtækið Rekstrartækni, sem þeir seldu Fönix síðar. Um tíma var Haukur framkvæmdastjóri hjá Netagerð Ingólfs og kynntist flestum útgerðaraðilum og skipstjórnarmönnum Íslands í því netverki. Á þessum árum fór Haukur víða, ferðaðist líka um heiminn og naut flugsins í lífinu.

Ástvinir og hjúskapur

Lífslán Hauks var fólkið hans. Hann naut barnaláns og gekk ungviði í föðurstað, var natinn, góð fyrirmynd og gerði allt það, sem hann gat, til að efla þau til lífs. Elsta barn Hauks er Agnes Björk (f. 17.3.1981). Móðir hennar er Ósk Gunnarsdóttir og þau Haukur bjuggu saman um tíma. Agnes á tvö börn svo Haukur var orðinn afi þegar árið 2004. Börn Agnesar eru Eiður Atli (f. 23.8. 2004) og Bríet Sjöfn (f. 31.5. 2006.

Árið 1984 giftist Haukur Helgu Hermannsdóttir. Börn þeirra eru Hermann Haukur (f. 19.3. 1984) og Þorvaldur (f. 22.4. 1990). Þau Haukur og Helga skildu og Haukur var einn um tíma. En svo sá hann Björgu Jóhannsdóttur álengdar á Kaffi Reykjavík, leitaði hana upp og snaraðist að henni og tilkynnti henni skýrt og skorinort: “Ég sleppi þér ekki!” Hvernig er hægt að bregðast við slíkri yfirlýsingu manns, sem vissi alltaf hvað hann vildi og hafði alla burði og hæfni til að fylgja orðum sínum eftir? Björg bara tók því vel og ljúflega og lét hann ekkert sleppa sér. Þau giftust árið 2005 og eiga saman Björgvin Margeir (f. 06.10.1999). Það er þungt högg fyrir átta ára dreng að sjá á bak föður sínum.

Með Björgu stækkaði barnaheimur Hauks enn, því hann opnaði faðminn gagnvart börnum hennar, þeim Jóhönnu Clöru (f. 25.7.1982) og Jóni Knút. Jóhanna á svo tvo stráka, Stefán Axel og Emil Daða. Haukur var þakklátur fyrir heimili sitt, þakklátur Björgu fyrir stuðninginn, þakklátur fyrir elskuna, sem hún tjáði honum, styrkinn og gleðina, sem hún veitti honum. Hann naut líka stuðnings og frelsis og gat ókvíðinn farið í vinnuferðir sínar og svo síðar án fyrirstöðu þjónað réttindamálum krabbameinsgreindra. Haukur naut ástríkis.  

Eins og sést hér í kirkjunni í dag vilja margir koma og votta Hauki virðingu sína og ástvinum samstöðu. Ýmsir eru erlendis og biðja fyrir kveðju til ykkar. Þau eru Snorri Valsson, Jónas Ragnarsson í Ljósinu, Jón Knútsson, Auður Kristmundsdóttir og Þóra Gissurardóttir. Við Neskirkjufólk og öll þau sem störfum í kirkjunni höfum misst vin. Við þökkum samfylgd og samvinnu.

Frumkvöðullinn

Haukur var fjölhæfur og bóngóður. Ef eitthvert systkina þarfnaðist aðstoðar í húsbyggingum var alltaf hægt að hringja í Hauk. Hann var líka reiðubúinn að leggja mikið á sig í félagsmálum. Hann reyndi sitt til að tryggja að hans fólk fengi vinnu, var alltaf til í ræða landsmálin og þó ekki væri til annars en benda mönnum til góðs framsóknarvegar! Haukur var fljótur að læra, það sem hann hafði hug á, snöggur að sjá aðalatriði og aukaatriðin í lífinu. Hann var á dýptina frekar en að sleppa sér í yfirborðsmálum, vildi að allt væri vandað og gott, hvort sem það var nú í mannlífinu, samfélagsmálum eða á hinu andlega sviði. Svo var líf og fjör þar sem Haukur kom. Og það gekk undan honum Hauki það sem hann ætlaði sér, hvort sem það var nú að selja hlera, nagla, safna kjöti og hráefni í grillveislu Ljóssins hér á kirkjutúninu eða leysa flókin félagsleg úrlausnarefni.

Það var merkilegt að fylgjast með Hauki síðustu árin. Hann var ekkert að tvínóna við að horfast í augu við stöðu sína og skrifaði óhikað að staða hans væri öryrki. En hann gekk jafn ákveðið til þeirrar félagsstöðu eins og annars, var ekkert að rella heldur vann í þeirri stöðu eins skipulega og í öllum fyrri störfum, las alla vefi Tryggingastofnunar, kannaði gervalla félagslöggjöfina, heilbrigðislöggjöf, reglugerðir, kannaði starfshætti Krabbameinsfélagsins og spítalanna, fékk heildarmynd af réttindum sjúklinga og öryrkja og hvað væri hægt að gera til úrbóta. Þarna flaug Haukurinn hærra og betur en allir aðrir, fáir höfðu aðra eins yfirsýn og hann.

Svo fóru að birtast hinar beinskeyttu, skýru og áhrifaríku greinar hans í blöðum. Það var ekki annað hægt en að hrífast af málafylgjunni, af einurðinni sem hann sýndi og óttalausri réttlætisást hans. Haukur var hrífandi frumkvöðull, hafði reynsluna og sálareldinn. Hann var ekki í þessu sjálfs sín vegna, það var mannvirðingin sem hvatti hann, þessi mikilvæga vitund um, að fólki ætti að sýna virðingu hver sem staða þess væri, hvernig sem það væri haldið af veikindum. Hauki var í mun að þjóna öðrum vel og í frumkvöðlastarfinu naut hann og gat hann notað sína fjölbreytilegu hæfni. Þessi ljúfi og umhyggjusami maður var ódeigur baráttumaður, hann varð stundum að gagnrýna ákveðið. Við vissum, að stundum stakk hann djúpt en vissum jafnvel, að það var ekki til að særa fólk heldur var markmiðið ávallt að beita sér til að bæta stöðu öryrkja, krabbameinsgreindra, fjölskyldna þeirra og annarra í svipuðum sporum. Haukur beitti sér fyrir stofnun hagsmunasamtaka sem heitir Vonin og spratt upp í skini Ljóssins, sem hann hafði þjónað svo vel og verið með í að byggja upp. Haukur var formaður samtakanna og er búið að samþykkja inngöngu þess í Öryrkjabandalagið – svo þeim áfanga var náð. Megi dugur og marksækni Hauks verða félagsskapnum fyrirmynd.

Við eigum val

“Því að viska er betri en perlur, og engir dýrgripir jafnast á við hana.” Auðvitað gera flestir sér grein fyrir að það verður enginn hamingjusamur af krónunum einum saman. Meira segja Jóakim frændi í Andrésbálknum veit það. Það verður enginn hamingjusamur af því einu að eignast hlutabréf í Reykjavik Energy Invest. Peningarnir eru gott tæki til geta fullnægt grunnþörfum, en persónuþroskinn verður ekki keyptur, viskan verður aldrei pökkuð inn og við getum ekki hlaðið henni niður af netinu. Hún er sjálfsprottin. Hamingjan er heimafengin. Alltof margir æða um heiminn, leita hamslaust að lífgleðinni og átta sig sjaldnast að mestu gæðin eru næst okkur, í því að geta dregið að sér andann, notið hreins lofts, að hjartað slái, að geta hreyft sig, að fólk sé tengt okkur sem hægt er að faðma, kyssa, snerta, hlægja með og eiga orðastað við.

Þurfum við að veikjast, ganga á vegg í lífinu eða missa mikið til að læra að meta lífsgæðin og undur augnablikanna? Í hvað notum við daga okkar, fjármuni og líkama okkar? Hlustum á mann eins og Hauk, sem kafaði djúpt, en kom til baka með speki. Lærum af honum lífslistina og sinnum því sem eflir lífið, en sleppum hinu. Lærum af honum að njóta djúps tilverunnar, hinnar guðlegu návistar.

Haukur er ekki lengur með okkur. Hann var óhræddur við mestu manndómsraun ævinnar, að mæta lokum sínum, að deyja. En hann var búin að rækta vel trú sína og afstöðu til eilífðarinnar, var fullviss að líf er að loknu þessu og heimkoman er góð. Við sjáum á bak dugmanni, viljasterkum, hrífandi frumkvöðli, jákvæðum og fjörugum vini, snyrtimenni í hinu ytra sem og í samskiptum við fólk, manni með einbeitta réttlætiskennd, elskuríkum og elskulegum manni. Við sjáum á bak Hauki. Hann fór oft með stuttum fyrirvara, en kom alltaf aftur. Nú kemur hann ekki aftur. En hvað svo og til hvers er lífið? Lífið er til unaðar en ekki til dauða. Leyfðu minningunni um Hauk að lifa til að styrkja þig til góðs. Vertu mennskunnar megin í lífi þínu og ræktaðu með þér viskuna sem Haukur miðlaði til okkur hinna. Guð geymi hann ævinlega og huggi fólkið hans, gefi ástvinum, börnum og afkomendum visku til lífs.

Minningarorð í útför Hauks Þorvaldssonar, Neskirkju, 16. október, 2007. Jarðsett í Gufuneskirkjugarði.

Útfararræður

Sigríður Jónsdóttir – Síta

Síta var yndisleg, vel gerð, róleg, spaugsöm en í henni var snöggur sálarblettur, góður húmoristi, trölltrygg, vel máli farin og hnyttin. Útför Sigríðar Jónsdóttur var gerð frá Neskirkju 22. október, 2007. Minningarorðin fara hér á eftir.

Vestur í Stykkishólmi urðu ævintýrin við hvert fótmál. Mannlífið var fjölskrúðugt og margir krakkar til að leika við. Hægt var að flengjast í reiðtúra eða leika sér við sjóinn. Varfærni var þörf, hættur voru hvarvetna. Æskuleikir eru æfing í að lifa og í þeim lærist ungviðinu hvar mörk öryggis og hættu liggja. Í menningu og list Íslendinga fyrr og síðar er unnið úr og bent á hvar lífið endar og dauðinn byrjar. Raunar má halda fram, að klassísk menning okkar sé ítarlegt uppgjör á þeim mörkum. Kveðskapur, þjóðsögur og bókmenntir eru útlistun á átökum og viðbrögðum við þau mæri. Leikir barna á Íslandi hafa verið næsta frjálsir. Auðvitað hafa foreldrar reynt að byrgja brunna og benda á hættur, en börnin hafa þó gert sínar tilraunir til að sannreyna sjálf hvort viðvarandir hafi við rök að styðjast.

Lífshætta

Hún Síta gerði líka tilraunir. Einu sinni sem oftar – í froststillu – lagði víkurnar við Stykkishólm. Barnaskarinn flykktist niður að sjó. Börnin stöppuðu á svellið og það hélt. Svo var haldið utar og hópurinn fór út á slétta glæruna. Öllu virtist óhætt. Síta var frökk, vildi utar og allt í einu sprakk glæran undir henni og hún féll í kaldan sjóinn og barðist þar um. Ráðagóðir krakkarnir tóku skyndiákvörðun, lögðust á ísinn og mynduðu röð. Í fætur fremsta manns var haldið og svo var það mennsk björgunarkeðja, sem lá á klakanum og upp á tryggan ís. Þessu liði tókst ætlunin og Sítu var bjargað. Hún var dregin upp úr dauðapollinum, upp á skörina, komst til lands og lífs eins og allir hinir. Svo var henni fylgt heim, Svafa bar fréttina á undan henni. Síta fékk að lifa.

Samfélag

Þessi bernskusaga um Sítu er heillandi. Hún er auðvitað táknsaga um, að maðurinn er samfélagsvera og samfélag hentar best til að bjarga þeim sem er í neyð. Enginn er eyland, heldur er hver karl eða kona hluti félags manna, af ættboga og menningu. Án mannfélags erum við án varnar og deyjum, án menningar erum við andlega nakin og náum ekki þroska. En í samfélagi verðum við manneskjur, í samfélagi þiggjum við veganesti til lífsins, í samfélagi lifum við gjarnan stærstu gleðistundir ævinnar en líka mesta harm, í samfélagi getum við notið okkar eða verið heft. Síta óx upp í samhengi og fjölskyldu og hún nýtti líf sitt til að úthella sér fyrir aðra, samfélag sitt og fólkið sitt.

Þú Guð líka

Í Davíðssálmum segir: „… Þú umlykur mig á bak og brjóst, og hönd þína hefur þú lagt á mig. Þekking þín er undursamlegri en svo, að ég fái skilið, of háleit, ég er henni eigi vaxinn. Hvert get ég farið…? Þó ég stigi upp í himininn, þá ertu þar, þótt ég gjörði undirheima að hvílu minni, sjá þú ert þar. Þótt ég lyfti mér á vængi morgunroðans og settist við hið ysta haf, einnig þar mundi hönd þín leiða mig og hægri hönd þín halda mér.“ Þetta eru orð úr 139 sálmi Davíðs.

Ættbogi, mannfélag og náttúra er hið stóra samhengi mannsins, en Guð er hið algera samhengi. Í neti lífsins verðum við til og í faðmi Guðs verðum við eilífar sálir. Það sem ekki fæst í þessum heimi fáum við notið handan tíma. Þar fæst er hin algera sátt, jafnvægi kraftanna og skapandi hamingja.

Ævi og fjölskylda Sítu

Sigríður Jónsdóttir fæddist í Reykjavík 14. maí árið 1931. Hún var dóttir Ólafar Bjarnadóttur (1895-1988)   og Jóns Hallvarðssonar (1899-1968). Báðum megin eru öflugir frændgarðar, mikið hæfileikafólk og mannval.

Systkini Sítu eru: Baldur (f. 6. september 1926); Bjarni Bragi (f. 8. júlí 1928) og Svafa (f. 25. mars 1930), en hún lést árið 1952 (1. júní).

Fyrsta árið var Sigríður í stórfjölskylduhúsinu á Kárastíg 11 í Reykjavík. Þar fæddist hún og þar datt föður hennar í hug, að vel mætti kalla hana eitthvað annað en Siggu! Þá varð fyrir honum heiti hinnar skapríku keisaraynju, hinnar síðustu, í austurrísk-ungverska keisaradæminu. Sú hét Zita. Þar var gæluheitið komið og fjölskyldufólk og vinir þekktu Sigríði Jónsdóttur sem Sítu og verður hún því svo nefnd hér á eftir.

Síta fór ársgömul til Vestmannaeyja með fjölskyldu sinni. Þaðan fóru þau svo í Stykkishólm þar sem faðir hennar var sýslumaður til ársins 1941. Þá flutti fjölskyldan enn á ný og til Reykjavíkur. Erfitt var um húsnæði og um tíma bjó hún hjá fjölskyldu Einvarðs Hallvarðssonar, sem var föðurbróður hennar. Reyndist hann og fjölskyldan Sítu afar vel og mynduðust tengsl sem héldu.

Síta byrjaði skólagöngu í Hólminum, en hélt svo áfram grunnnámi í þeim merka Laugarnesskóla. Þaðan lá leið hennar í Gagnfræðaskóla Reykvíkinga og lauk hún landsprófi þaðan árið 1948. Menntaskólaganga hennar hófst, fyrst fór hún í MR en tók svo þá ákvörðun að söðla um og fara á heimavist og í aðrar aðstæður. Hún fór norður í Menntaskólann á Akureyri. Þar leið henni vel, en þá reið yfir hana þungt áfall. Svafa, systir hennar, lést í júníbyrjun 1952. Það var eins og varnarbrynjan á hafi myrkursins hefði brostið og Síta berðist um og reyndi að komast upp að nýju. Þær systur höfðu verið samrýmdar og staðið þétt saman og ekki síst þegar að þrengdi og þörf var á öryggi og hlýju.

Sítu fataðist flugið. Hún treysti sér ekki norður strax og hélt ekki áfram fyrr en ári síðar. En vinkonur hennar sem og fjölskylda, skólamenn fyrir norðan og vinir hennar sammæltust um, að hvetja hana til norðurfarar að nýju. Það tókst og Síta var næstu tvo vetur í MA í góðu yfirlæti, í fjörinu á heimavistinni, eignaðist vinkonur og styrkti tengslin fyrir lífið. Síta var góður námsmaður lauk stúdentsprófi árið 1955 með góðri einkunn. Síðan byrjaði hún málanám í Háskóla Íslands og fór líka til Parísar til að ná frönskunni almennilega og París var og er stórfengleg.

Atvinna og verustaðir

Alla tíð hafði Síta atvinnu af skrifstofustörfum. Fyrst hjá SÍS, frá vori árið 1955, en hún hóf svo störf á hagfræðideild Landsbanka Íslands árið 1960 og fylgdi þeirri deild þegar hún var gerð að Seðlabanka Íslands árið 1961. Vann hún þar ýmis skrifstofustörf þar til hún lét af störfum árið 1995. Hún var vel metin í starfi, glögg, ljúf í samskiptum og lagði bankamenningu Íslands gott til.

Síta naut þess á bernskuárum að vera nokkur sumur í skaftfellskri dýrð og tengjast menningu og umhverfi móðurslóðanna. Skaftfellsk menning var vefur hins agaða einfaldleika, orðheldnu fámælgi og langsækna kærleika. Þar var margs að gæta og margt að læra. Alla fullorðinstíð sína hélt Síta svo heimili með hinni “skaftfellsku” móður sinni í Sörlaskjóli 42.

Síta var ógift og barnlaus, en annaðist móður sína og sitt fólk með natni. Sveinn og Rósa, sambýlingar í Sörlaskjóli 42 voru henni svo góðir grannar, að þeim er hér þakkað. Þegar fór að halla undan fæti hjá Sítu og hún átti við vaxandi vanheilsu að stríða fór hún á Elli- og hjúkrunarheimilið Grund. Þar bjó hún við góða aðbúð, naut elskusemi starfsfólks, endurheimti eða eignaðist “nýja” systur í Sigrúnu, herbergisfélaga sínum. Þær nutu félagsskaparins og voru á Grund kallaðar “systurnar.”

Síta lést að morgni 10. október sl. og verður jarðsett í Gufuneskirkjugarði. Ýmsir hafa beðið fyrir kveðjur til ykkar, sem komið í kirkju í dag til að blessa minningu Sítu. Kveðjur hafa borist frá: Baldri bróður á Kumbaravogi; Jóni Braga Bjarnasyni, bróðursyni, og Ágústu Guðmundsdóttir, konu hans, sem eru í Bandaríkjunum;
Kristínu Erlu Sigurðardóttur í Vín;  Steinari Braga Guðmundssyni og Rósu Guðmundsdóttur. Sigríður Ingólfsdóttir og Sigurður Ingi, sonur hennar, þakka fyrir vináttu. Þá biðja fyrir kveðju þau Sigrún, Viktoría Bryndís og Haukur, en þau eru börn Friðfinnu og Viktors á Bjarmastíg 7, Akureyri, sem forðum opnuðu heimili sitt fyrir Sítu og reyndust henni sem besta fjölskylda á Akureyrartímanum.

Þjónusta og elska

Minningarorð í útfararathöfn skilgreina ekki líf fólks og gera ekki upp með neinum tæmandi hætti, marka ekki stöðu fólks í lífinu, en geta hins vegar stutt í sorgar- og sálarvinnu. Það hefur verið undursamlegt að hlusta á vini og aðstandendur lýsa Sítu. Öllum ber saman um dyggðir hennar en lastaskorturinn er sláandi.

Skólasystur fyrir norðan lögðu saman í lýsingu á henni ungri: Síta var yndisleg, vel gerð manneskja, róleg, spaugsöm en í henni var snöggur sálarblettur, góður húmoristi, trölltrygg, vel máli farin og hnyttin. Mér virðist, að skaphöfn hennar hafi snemma verið skýr og hafi haldist. Hún tók þátt í ýmsu í menningarlífi borgarinnar, fylgdist með bókmenntum og dægurmálum, hafi góða yfirsýn varðandi deiglu samfélagsins eins og er oft um skarpa einhleypinga. Hún var eins og margir nútímamenn, ferðalangur í tíma og rúmi og naut ferðanna sem hún fór, hvort sem það var nú til Ítalíu eða í orlofssetur fjölskyldunnar að Seljum á Mýrum.

Gildi manna verður ekki úrskurðað heldur í minningarorðum. En mig langar til að draga athygli þessa safnaðar að ríkulegri þjónustu Sítu. Þær voru ekki beinlínis mjög líkar Zíta keisaraynja og Síta í Sörlaskjólinu. En það voru til fleiri Zítur í sögunni. Á 13. öld fæddist kona suður í Toscana á Ítalíu og hún hét Zita og varð kunn fyrir elskusemi, sem var svo yfirfljótanleg og með jarðteiknum að Zita var síðar tekin í tölu dýrlinga, var dýrlingur hinnar auðmjúku þjónustu. Kannski er það hin þjónandi Zita, sem Sigríður Jónsdóttir líkist meira, en sú, sem þjónað var í keisarahöllinni.

Síta hin íslenska reyndist vel öllum þeim, sem henni voru vandabundnir. Hún þjónaði ekki aðeins móður sinni til hinsta dags. Hún umvafði líka systur sína kærleika sínum þau ár, sem hún lifði, gerði sitt til að gleðja hana og vera með henni í smáu sem stóru. En eftir að hún féll frá og veröldin stækkaði og fjölgaði í fjölskyldunni stækkaði faðmur Sítu. Hún átti ekki börn sjálf, en úthellti sér fyrir bróðurbörn sín, börn Rósu og Bjarna Braga, sem besta aðstoðarmóðir og síðan börn þeirra með sömu ástareinurð.

Síta átti í sér barnvirðingu og kyrru svo börn gátu án streitu rætt við hana. Börnin studdi hún og hvatti. Fátt var svo stórt, að það yrði Sítu fyrirstaða eða dýrt að  hún hefði ekki einhver tök. Hún átti til gjafmildi að telja og kippti í það kynið. Allt hennar fólk og þeir, sem nærri henni voru, vinnufélagar þ.m.t, nutu þessa af hennar hálfu. 

Síta þjónaði samfélagi sínu með róttæku og kærleiksríku móti, efldi líf margra barna, gerði líf þeirra ævintýralegt. Í minningu margra þeirra eru viðburðir, sem eru svo skemmtilegir og kúnstugir, að Astrid Lindgren hefði allt eins getað uppdiktað þá og gefið út á bók. Síta var stókostleg í sumu og ávallt veitul í samskiptum.

Af því enginn er eyland er besta þjónustan í þessum heimi fólgin í að efla fólk, veita því litríki í grárri tilveru, opna nýjar víddir þegar sund virðast lokuð, vera til staðar þegar börn, já fólk á öllum aldri, þarfnast hlýju og öryggis, vera öðrum opin sál og laða fram lífið. Það var Síta.

Elskan

Alla tíð var dregið í hana, vök sjávar var opin og nærri, en alltaf var hún í samfélagi. Hún var ein en þó nálæg. Hún var barnlaus en þó barnmörg. Og nú hefur vökin opnast enn betur, handtak hinna fremstu og næstu slitnað og nú er skilum náð. En hvað tekur við? Er það köld gröf og myrk hvíla? Nei, það er betra líf. Í stað einverunnar hverfur hún inn í margmenni. Í stað skuggaleiks ríkir þar birtan ein. Í stað þess að sjá á eftir og óttast um sitt fólk má hún hlægja í stórum hópi sinna, þeirra sem hún elskaði, mömmu og pabba, Svöfu, afa, ömmu, já hins stóra frændgarðs þar sem ekkert er tapað og engu er sóað, þar sem allir hafa náð fullum þroska, þar sem enginn þarf að líða fyrir hvorki sorg eða mistök, þar sem allir eru glaðir og þar sem bernskan ríkir hrein. Þar brotnar enginn ís á víkum, þar eru engar myrkar vakir, þar ríkir elskan hrein, sem aldrei springur og engan svíkur. Guð geymi Sítu um alla eilífð. Guð geymi þig, sem kveður, og alla ástvini.

Útfararræður

Hildur Þórðardóttir – minningarorð

Hildur hafði allt aðra og betri sýn á fólki en svo, að sjá í þeim ógn. Hún sá gleðigjöf í öðrum, möguleika á lífi og enn meiri skemmtun og fjölbreytileika. Hún var þar með kona framtíðarinnar, boðberi góðs fjölmenningarsamfélags. Hér að neðan eru minningarorð um Hildi í minningarathöfn í september 2007.

Staldraðu við, leyfðu minningum að lifna hið innra. Hver er skemmtilegasta minningin, sem þú átt um hana? Leyfðu henni líka að koma fram í hugann.

Þegar við syrgjum og kveðjum þurfum við að leyfa öllu að koma fram og leyfa því að lifa, sem nærir elskuna, eflir hið góða. Við getum lært lífsfærni af þeim, sem við kveðjum og getur orðið til að efla okkur til lífshamingju.

Hildur var órög. Hún þorði, að prufa það sem var nýtt, bæði í hinu nána sem hinu fjarlæga. Engu skipti hvort það var litun á eigin hári eða skoðun fjarlægs heimshluta. Hildur þorði að segja sína skoðun, þorði að hafa orð á ef hún sá eitthvað fallegt. Hún var órög að eiga orðastað við þá, sem hún hitti á förnum vegi og hafði ekki síst gaman af ef það var fólk, sem var langt að komið, kom frá annarri menningu, bar með sér nýjan andblæ og ferskan vind. Hvað var það sem Hildur gaf þér, kenndi þér, skildi eftir hjá þér, sem getur gert þig að betri manneskju og getur eflt þig til hins góða lífs?

Líf og fjölskylda

Hildur Þórðardóttir fæddist í Reykjavík 12. apríl árið 1962. Foreldrar hennar voru hjónin Karen Lövdahl, sem lifir dóttur sína, og Þórður Júlíusson, verkfræðingur, sem lést fyrir liðlega tíu árum. Hildur bjó fyrstu árin á Laugarnesvegi 102 eða þar til fjölskyldan flutti á Bakkaflöt 5 í Garðabæ. Eldri systkinin eru Jóhanna Halla (f. 30.10. 1952). Hennar maður er Rúnar Björgvinsson. Snorri er næstelstur (f. 2.4. 1955) og er kvæntur Sigrúnu Óladóttur. Tveimur árum fyrir fæðingu Hildar, sem við kveðjum í dag, fæddist stúlka, sem lést í frumbernsku. Hún hét Hildur líka og fékk yngri systirin nafnið í arf að hinni látinni. Yngsta barn Þórðar og Karenar var svo Þórður, sem fæddist 1964 og hann lést aðeins nokkurra daga gamall. Þung áföll riðu því yfir fjölskylduna með stuttu millibili. Hildur var því eins kraftaverk lífsins.

Hildur gekk í skóla í Laugarnesinu og svo í Garðabæ. Eftir skyldunám hóf hún nám í hárgreiðslu við Iðnskólann í Reykjavík og vann um tíma á stofu í Hafnarfirði. Síðar fór hún svo með manni sínum í Englaborgina, Los Angeles, og lærði leikhúsförðun.

Hildur var til í víking erlendis. Ung hleypti hún heimdraganum, fór til Noregs og síðan til Svíþjóðar. Það var jafnan líf og fjör í kringum hana, kátir Íslendingar, og auðvitað dróst að þeim glaðsinna fólk. Einn af þeim sem heillaðist var Ingemar Bäck. Þau gengu í hjónaband í nóvember árið 1982, bjuggu um tíma á Íslandi en settust síðan að á heimaslóð Ingó í paradísinni Trosa í sænska skerjagarðinum. Þar setti Hildur upp sína stofu og var sjálfstæður atvinnurekandi alla tíð.

Hildur og Ingó eignuðust tvö börn: Erik Örn (f. 19.01. 1985) og Malin Eir (f. 25.06. 1987). Þau lifa móður sína, búa í Svíþjóð eins og Ingó. En þau Hildur skildu árið 2001, en hann eins og börnin voru afar natin við Hildi þegar hún átti í veikindum sínum síðasta ár og mánuði. Er þeim þakkað, sem og Jóhönnu sem var systur sinni stoð og styrkur í þessari lífsins áraun, sem hún varð fyrir og féll fyrir að lokum. Sama má segja um Guðrúnu frænku hennar í Trosa.

Hildur Þórðardóttir lést á sjúkrahúsi í Nyköping 23. ágúst síðastliðinn og var jarðsett í Västerljung á föstudaginn var, 14. september síðastliðinn. Hildur var lögð til hinstu hvílu á undurfögrum stað, sem hún hafði valið sjálf. Hún nam fegurð þar sem fegurð var að nema, þráði fegurð í lífinu og lagði sitt til að auka fegurð veraldar. Nú hvílir hún þar sem fegurðin ríkir ein.

Minningar og stiklur

Hvernig manstu Hildi? Hver er myndin í huganum?

Í erfidrykkjunni á verður skyggnusýning sem systkinin hafa útbúið með svipmyndum úr ævi Hildar. Þið getið horft á myndirnar. En ykkur stendur líka til boða að taka til máls og segja frá ykkar minningum. Hildur var glöð og við megum gjarnan minnast hins skemmtilega, segja gleðisögur eða mikilvægar minningar um hana. Verið órög ef þið hafið löngun til að tala.Tækifærið gefst í safnaðarheimilinu.

Já, Hildur var glaðsinna. Hún gekk að flestu, bæði verkum og mönnum með opnum huga og hleypidómaleysi. Henni þótti gaman að leikhúsferðum og að fara í bíó. Hún hló með glaðsinna fólki, leitaði í fjölbreytni, fannst gaman að ferðast, naut þess að koma til Íslands og hitta ættingjana, vinina, ykkur sem eruð hér í dag. Hún elskaði góðan mat, þótti hnallþórur mikilvægur íslenskur kostur og aldeilis nauðsynlegt að halda í þá góðu samlagshefð að margir legðu saman í kaffihlaðborð. Því er í erfidrykkjunni slíkt hlaðborð og í samræmi við Hildarstefnuna.

Handverkið hennar var í hárinu á fólki og til að vinna það verk vel þarf vandvirkni en líka næma fingur, fimar hendur og listfengi. Hildur málaði svo í frístundum á síðari árum. Hún var líka ræktunarkona og vildi hafa mikið af blómum í kringum sig. Túlípanar voru uppáhaldsblóm hennar og þó ekki væri blómgunartími þeirra á þessum haustdögum – sagði fólkið á útfararstofunni í Svíþjóð, að fyrst túlípanar hefðu verið notaðir við útför Díönu prinsessu skyldi Hildur njóta þeirra líka! Í viðbót við fallegu lillabláu túlípanana á kistunni hennar ljómaði gröfin hennar af litskrúði mikillar blómabreiðu. Litríkið var þögull vitnisburður um elskuna, sem fólk vildi sýna henni genginni.

Af því að Hildur ræktaði með sér opinn huga var hún líkaóhrædd við að skoða allt það, sem gæti eflt fólk til hamingju og lífs. Hún stundaði chigong (qigong) sér til heilsubótar. Hún kynnti sér manneflingarhugmyndir ýmis konar og hafði gagn af heilsuhæli mannspekinga, anþrópósófista, í Svíþjóð.

Boðberi mannréttinda

Undanfarna daga hef ég verið að íhuga líf Hildar og dást að hinni glaðlegu og víðfeðmu nálgun hennar. Það, sem mér hefur þótt vænst um og snortið mig dýpst, er mannelska hennar. Hún gerði sér ekki mannamun. Hún gat auðvitað séð mismunandi hæfileika fólks og gerði sér grein fyrir, að við erum ekki eins. En þrátt fyrir ólíka húð, fjölbreytileika, ólíkt hár og ólík orð sá hún í hverjum manni mennsku, leyfði hverjum manni að fá tækifæri, hafnaði einföldum skilgreiningum á að þessi væri svona og hin hinsegin. Öllu fólki gaf hún tækifæri ekki síst “útlendingunum.” Hún vildi gjarnan versla hjá þeim og gaf gjarnan jólagjafir úr “innflytjendabúðum.”

Það var eins og Sameinuðu þjóðirnar hefðu gert Hildi að sérlegum mannréttindasendiherra sínum. Það var eins og mannréttindaskráin hefði skotið rótum í huga hennar og hjarta og borið elskuávexti gagnvart fólki. Þvílíkur þroski að opna huga sinn gagnvart útlendingum, viðurkenna mennsku þeirra, kunna að meta handverk þeirra og menningu. Hræðslan við þau, sem eru ólík – öðru vísi – er oft forsenda átaka og vaxtarreitur fyrir stríðsæsingar. En Hildur hafði allt aðra og betri sýn á fólki en svo, að sjá í þeim ógn. Hún sá gleðigjöf í öðrum, möguleika á lífi og enn meiri skemmtun og fjölbreytileika. Hún var þar með kona framtíðarinnar, boðberi góðs fjölmenningarsamfélags.

Hvaðan skyldi nú þessi afstaða koma? Hildur horfði á mennina og veröldina með himneskum augum. Sköpunarsaga fyrstu Mósebókar er ljóð, sem lýsir ekki hvernig veröldin varð til heldur af hverju og til hvers.

“…að það var gott”

Þar segir svo fallega eftir hvert sköpunarafrek Guðs,

að Guð horfði á veröldina “og Guð sá, að það var gott.” Þannig horfði Hildur á Indverja og Englendinga, Pakistana og Íslendinga. Að breyttu breytanda getum við sagt “Og Hildur sá, að það var gott.” Hún tók á móti kúnnum sínum, þjónaði þeim og greiddi og sá að það var gott. Þeir fundu líka gæðin og svöruðu henni með tryggð og með því að fylgja henni þótt hún færði sig milli staða. Og það var gott. Hún opnaði faðminn gagnvart vinum barna sinna og það var gott líka. Hildur hafði gaman af því að tala við fólk á öllum aldri og af öllum gerðum og það var líka gott. En dýpst er þetta guðlega sem hún iðkaði, að sjá í fólki hið góða, spennandi, jákvæða og stórkostlega. Hún hreifst og hrifning í lífinu er lífsmark og næring.

Hvaða vitnisburður er þetta fyrir þig? Hvað ætlar þú að gera með minningarnar um hana? Nú kemur þú í kirkju í dag til að minnast Hildar. Hverju viltu svara lífi hennar, sem varð alltof stutt. Jú, hún lifði vel og ef maður hefur lifað vel er jafnvel stutt líf gott líf. Hvað viltu í eigin lífi? Viltu fylla það neikvæðni, depurð, vansælu og því sem íþyngir þér eða viltu ganga á vit hins spennandi, jákvæða, lífgefandi og gildaríka?

Og Guð sá að það var gott. Það var gæðastefna Hildar. Það má vera lífsháttur þinn líka. Lífið er til að lifa vel og svaraðu minningum þínum um Hildi með góðu lífi.

Í hinum góða faðmi

Hildur er farin, hún hlær ekki lengur, hún hefur ekki hendur í hári nokkurs manns, hvorki þínu né annarra. Hún gælir ekki lengur við túlípana eða önnur blóm. Hún fer ekki Taílandsferðina sína, opnar ekki lengur hug gagnvart skemmtilegum kenningum, hlær ekki lengur í leikhúsi eða skemmtir sér við sögur og kaffihlaðborð. Nei, nú er hún horfin inn í heim eilífðar. Til að fara þá ferð þarf algerlega opinn huga, hreina lífsást, vilja til að opna enn meira, sjá grunngildi lífsins, þessa frumuppsprettu, sem ekki aðeins horfir á veröldina til góðs, heldur gerir hana góða, læknar hin sjúku og tekur burt allan sársauka. Þar má Hildur ríkja með Hildi systur, Þórði bróður, pabba og öllum hinum sem henni voru hjartfólgin. Góður Guð geymi hana alltaf og hjálpi þér til að lifa vel. Guð sér hana og þig og það er gott.

Minningarorð 20. september 2007

Útfararræður

Örn Jákup Dam Washington +++

Örn dró djúpt að sér andan, leyfði sjávarloftinu að leika um andlitið. Hann lygndi dreymandi augum aftur. Gekk svo mjúkum, fjaðurmögnuðum skrefum fram fjöruna, fann stein til ásetu. Varð að einni hlust, skyggndi sjóndeildarhringinn, leyfði smáöldunni að umlykja veru sína, flæða inn í líf sitt. Allt varð eitt, sjór og vitund, sál og sól, Örn í tíma en líka í eilífð.

Hlustaðu á hafið, opnaðu vitund þína, opnaðu fyrir hinu guðlega, opna fyrir öllu hinu góða. Hvar er Guð? Hvað er sandkornið á ströndinni þegar Guð er hafið? Hvað er aldan, þegar hún hún verður andleg og seitlar inn í sálina? Hvað er vitundin, þegar hún er umföðmuð af ómælisvíddum?

Lífstiklurnar

Örn Jákup Dam Washington fæddist í Reykjavík 13. maí 1980. Hann lést á heimili sínu aðfaranótt 19. júlí sl. Hann varð því aðeins 25 ára gamall. Foreldrar Arnars eru þau Birgitta Dam Lísudóttir og Ernest Washington. Systkini hans eru: Lísa Jensen, Hans Cristian Martinussen og Davíð Tryggvason. Móðurbróðir Arnar er Vestarr. Þessi hópur, makar og börn voru hans nærheimur. Þau voru umhyggjusöm, báru hann á höndum sér og voru honum skjól. Þau voru náin, strákarnir og frændi sem feður og Birgitta og Örn voru einn andi. Hún og þau öll hafa misst mikið.

Örn átti sér alla tíð frumstöð á Meistarvöllum. Þar bjó móðir hans frá því hún kom til baka úr Ameríkuferð þegar hann var nokkurra mánaða gamall. Síðan tók við hefðbundin Vesturbæjarsaga. Örn fór í Melaskóla og síðan í Hagaskóla. Hann sótti fræðslu hér í kirkjunni eins og önnur fermingarbörn og var síðan fermdur og tók sitt já alvarlega, í trúmálum og öðrum efnum líka, smáum málum og stórum.

Þegar Örn hafði lokið skólagöngu í Hagaskóla ákvað hann að skoða sig um í Verslunarskólanum, en hætti þar eftir nokkurn tíma og fór sína eigin menntaleið. Hann söng og puðaði, las og gerði tilraunir með líf og lífshætti, kynntist mörgu fólki, lærði af því og kynntist sjálfum sér æ betur. Örn vann hjá Sjófangi, var í símageiranum um tíma, og vann við vörukynningu í stórverslunum. Í tvö ár var hann við vinnu á Essó hér niður á Ægissíðu. Þar nutum við þúsundir Vesturbæinga lipurrar þjónustu hans. Stundum var Prins pólóið eða tímaritið komið í hendurnar á okkur áður en við gátum stunið upp, að við ætluðum að kaupa. Örn vissi alltaf meira en búast mátti við og var ekki að bíða, hann las hugsanir. Hann kom víða við, líka á Grund og líknaði hinum öldruðu. Hann var afskaplega umhyggjusamur og natinn og vildi gefa og þjóna.

Músíkmaðurinn

Maður, sem skynjar hrynjandi hafsins, hefur í sér músík. Allt frá frumbernsku hríslaðist tónlistin í Erni. Hann söng, lifði sig í ryþma, hafði breidd í músíkáhuga, hafði í sér sláttinn og fína rödd. En kannski skiptir ekki síst máli að vera innlifaður tónlist, hafa hana í blóðinu, hafa bæði skynjun og túlkun tengda við persónulífið til að tónlistin geti lifað. Harðræði er ekki eftirsóknarvert, en verður oft samhengi mikillar tónlistarinnlifunar. Örn átti um margt erfiða bernsku og var stöðugt í baráttu, en hann fann hlé og skjól í stórum faðmi tónlistar, í músíkinni en líka textunum. Hann fór snemma að syngja og margir gerðu sér grein fyrir talentum hans.

Hann lærði innlifaðan og kraftmikinn sálmasöng á Ástjörn og Örn var ekki hár í loftinu þegar hann söng einsöng hér í kirkjunni, söng frá hjartanu með sinni fallegu rödd og söng inn í sálir þeirra sem heyrðu og sáu. Þá varð undur eins og alltaf þegar tónlistin er rétt og meira en bara gigg eða skyldu-performance. Það er þegar tárin spretta fram úr augum vegna þess að eitthvað töfrandi og himneskt verður. Þannig söng Örn, hann söng einhverja himnnesku.

Svo fór hann að syngja með öðrum. Hann naut þess að fá að syngja í Platters-showi, sem Harold Burr stýrði á Broadway, líka í Motown-sýningu þar sem hann var með vinum sínum og Páll Óskar kynnti. Hann fór víða, söng meira segja sem fulltrúi Íslands í Berlín einu sinni. Svo bættist við tjáningin og í tengslum við kynhneigð hans. Örn tók svo þátt í dragsýningum með vinum sínum úr Samtökunum 78. Eitt árið varð hann drag-drottning Íslands.

Hann söng þegar honum leið vel. Það er gömul saga og ný, að enginn syngur óhamingjusamur. Þegar Örn var dapur hljóðnaði söngurinn, jafnvel marga daga. En svo kviknaði hann á ný, hafið kallaði, orkan kom, öldur af lögum og textum brotnuðu í fjörunni hans. Hann leyfði lögunum svo að fljúga og skilur eftir sig perlur, sem einhver mun nýta síðar.

Hver var hann?

Hvaða tengsl hafðir þú við Örn? Hver svo sem þau voru munu öll vera sammála um, að Örn var góður, hlýr, umhyggjusamur, velviljaður, viðkvæmur og elskulegur. En hvað var að baki fallegu augunum hans? Hvað stýrði fíngerðu höndunum hans? Hvaða hræringar börðust í brjósti og huga hans? Hann starði út í sjóndeildarhringinn, þegar hann var við hafið. Hann horfði upp í himininn á stjörnubjartri nóttinni og spurði um hinstu rök, leitaði að Guði, talaði við Guð. Spurningin um Guð er alltaf líka spurning um manninn og hlutverk hans. Örn var ekki í smælkinu, heldur spurði hinna mestu spurninga, rétt eins og sálmaskáld svonefndra Davíðssálma. “Þegar ég horfi á himininn, verk handa þinna, tunglið og stjörnurnar er þú hefur skapað, hvað er þá maðurinn að þú minnist hans, mannsins barn að þú vitjir þess?” Hvað er maðurinn, hvað er Guð? Skiptir Guð sér af þér – mér?

Þegar stórt er spurt er ekki altaf ljóst hvernig á að taka litlu skrefin. Örn gerði tilraunir hratt og af ákefð. Hann lennti í ýmsu, hann prufaði ýmis efni, reykti gras og tók töflur, en hrökk til baka. Þar var ekki Guð, heldur langur skuggi hins illa. Hann fór í meðferð. Hann leitaði dýptanna í bæn, íhugun, spekibókum mannkyns í ýmsum hefðum og þar aflaði hans sér innsæis og visku. Tónlistin var honum sem mál englanna. Örn kynnti sér flest þau fræði, sem gátu orðið honum til andlegrar dýpkunar, Tarrot- og engla-spil, symbolkerfi af ýmsum gerðum, englafræði, talnaspeki, sjálfsvarnarlistir og litafræði. Svo hélt hann því, sem honum þótti til bóta og hafði líka gaman af ýmsu sem tengdist honum sjálfum. Skjaldarmerkið með dreka- eða þó heldur arnarverunum var honum það kært að hann notaði það sem logo. Örn og Ísland deildu því merki saman!

Örn var tilfinninganæmur, listrænn og gefandi. Hann var flottur kokkur og ef hann efndi til sushi-veislu var hátíð. Hann var í góðum tengslum við barnið í sér og var því barnagæla. Börnin í fjölskyldunni hafa mikið misst.

Örn var iðinn Biblíulesari. Hann hreifst af litríkustu og hljómmestu bókum Ritningarinnar. Jóhannesaropinberunin talaði til hans með öllu sínu brassi og heimsslitadrama. Og Örn flaug líka yfir lendur og vanga spádómabóka Gamla testamenntisins. Hann leitaði, leitaði að dýpri merkingu. Hann leitaði alltaf að hinu helga, hásæti Guðs. Það síðasta sem hann las í þessu lífi var í sextugasta og sjötta kafla spádómsbókar Jesaja:

“Svo segir Drottinn: Himinninn er hásæti mitt og jörðin er fótskör mín. Hvaða hús munuð þér geta reist mér, og hvar er sá staður, sem verið geti bústaður minn? Hönd mín hefir gjört allt þetta og þannig er það allt til orðið segir Drottinn. Þeir sem ég lít til, eru hinir þjáðu og þeir er hafa sundurmarinn anda og skjálfa fyrir orði mínu.”

Fyrir liðlega tveimur árum varð Örn fyrir sterkri vitrun, sem opnaði fyrir honum annan heim og kannski dró hann með sér líka út úr þessum heimi. Hann hefur skriflega gert grein fyrir þessari reynslu og þeirri þróun sem fylgdi í kjölfarið. Það er merkileg lesning og allir, sem hafa kynnt sér dulræn fræði, þekkja íhugun, hafa lesið ljóðrænar lýsingar trúmanna um hina guðlegu nánd, guðlegu einingu og guðlegu leiðslu þekkja í orðum Arnar á hvaða ferð hann hefur verið og fyrir hverju hann hefur orðið. Fyrir tveimur árum hófst ferð hans út úr þessum heimi og inn í haf himins.

Þú ert hér í kirkjunni í dag til að kveðja Örn. Öll spyrjum við okkur þessarar sáru spurningar – af hverju? Af hverju fór hann svona ungur? Af hverju gat hann ekki lifað lengur? Af hverju tók hann af skarið og stytti sér aldur? Ákvörðunin var ekki tekin í skyndi, hann undirbjó brottför sína vendilega, gaf eigur sínar fátækum, kvaddi vini sína með elskusemi og bjó svo um að dauðinn kæmi sem kyrrlátast fyrir alla ástvini. Hann skildi eftir skilaboð og skýringar.

Það er högg þegar ungur og þroskaður maður fellur, sársaukinn er ógurlegur og sektarkenndin nagar. En virtu Örn þess að hann vildi ekki meira, hann hafði fengið nóg, hans leið í tíma var á enda, hann var á leið til Guðs.

Þegar hugurinn leitar og hvarflar fram og til baka sést næsta vel, að Örn var í lífi og veru tvenna. Hann var bæði hvítur og dökkur. Hann var bæði Ameríkani og Evrópubúi. Hann var af Afro-amerísku bergi brotinn en líka af Íslensk-færeysku-ensku. Hann var samkynhneigður í gagnkynstýrðu samfélagi. Hann var vel gefinn en átti í námsörðugleikum. Hann hafði átt marga mjög góða vini, en samt átti hann í sambúðarerfiðleikum. Hann var föðurlaus, en þó ávallt í leit að karlsjálfi og vildi verða faðir. Hann þráði festu, en bjó lengstum við talsverða óreiðu í hinu ytra. Hann þráði einfalda hamingju, en varð fyrir alls konar stórstjóum í lífinu. Hann var maður hinna andstæðu póla, náði að nýta sér þá vel í listrænni iðju en túlkaði æ skýrar, að köllunin væri trúarleg og handan átaka þessarar tímanlegu tilveru.

Þegar hann varð fyrir trúarvitruninni 1. maí 2003 slitnuðu sumar pólafestingar hans. Hann byrjaði að losna frá ýmsu því sem áður hafði hamið hann. Ekstatísk reynsla breytir persónum. Hann sá gullnar hendur af guðlegu tagi taka á móti sér. Maður í myrkri, sem sér fyrir sér munna að ljóssviði eilífðar gengur á ljósið. Við hörmum, syrgjum og grátum, en skýringarnar eru til og hliðstæðurnar eru þekktar.

Tíminnn var fullnaður, eilífin var að fæðast. Hendurnar fallegu tóku við, hugurinn hafði flogið á vængjum trúarinnar. Hann sá fram til hásætisins. Það, sem hann las, áður en hann dó. “Himinninn er hásæti mitt og jörðin er fótskör mín. … Hönd mín hefir gjört allt þetta og þannig er það allt til orðið … Þeir sem ég lít til, eru hinir þjáðu og þeir er hafa sundurmarinn anda og skjálfa fyrir orði mínu.”

Hann skalf fyrir orðinu, skalf fyrir hinu guðlega, sá hásætið. Hann sá þig, okkur öll, fannst sárt að fara en hann hafði köllun. Erfðu það ekki við hann, leyfðu honum að fara. Þú ert hér, refsaðu þér ekki, þú gast ekkert gert. Álasaðu ekki, dæmdu ekki, og gerðu alls ekki það sem hann taldi sér nauðugt.

Máttur Guðs er stórum meiri en við skiljum, faðmur Guðs er stórum meiri en allir pólar mannlífs, skoðana, hugmynda og fordóma. Elska Guðs er meiri en gjafmildi manna skilur. Maðurinn er sandkornið á ströndinni, kærleikur Guðs hafið. Örn Jákúp Dam Washington er í því stórfangi, sem er alger friður, alger stilla, alger orka, fullkomin elska. Hann er ekki lengur á ströndinni heldur umlukinn öldum eilífðar.

Neskirkja, 29. júlí 2005.