Greinasafn fyrir flokkinn: Prédikanir

Nálgast má eldri prédikanir mínar á tru.is Þar eru 267 prédikanir. Slóðin er þessi: https://kirkjan.is/kirkjan/tru.is/$PreachesListAdvanced/Index/?types=pistlarogpostillur&authorid=916cc6c9-cdbe-4136-a5c0-c57c836eb8fe&query=

Eitrað fyrir trú og efa

Þegar Skaftá hleypur verður mikið sjónarspil og oft hætta. Ég bjó eitt sinn á bakka Eldvatns, sem er hliðargrein árinnar og þar byltist talsvert af hlaupvatni fram. Áin er jafnan mikil en verður ógurleg þegar hún umhverfist í hlaupum, verður svargrá ófreskja, sem urrar og nagar. Flaumurinn er vel tenntur og grefur jarðveg og laust efni undir Skaftáreldahrauni og svo detta stór hraunstykki í fljótið. Einu sinni féll m.a.s. brúin við Ása og stöðugt þarf að huga að öryggi brúnna. Norðan brúarinnar var lengi fallegur hólmi í Eldvatni, grösugur, öruggur hvíldarstaður og varpstaður fugla. Svo kom hlaup og flóðið skall á hólmanum góða og hlífði ekki. Hann minnkaði, æði vatnsins jókst og að lokum hvarf síðasta torfan. Hólminn var farinn, búinn og dáinn. Aldrei yrði þar feginn fuglsfótur meir. Þegar ég sá síðustu torfuna hverfa varð hólminn mér íhugunarefni um mennina. Hvernig reiðir okkur af þegar við lendum í álagi í lífinu? Hver er festa okkar þegar flóð skellur á okkur? Á hvað trúum við þegar efinn nagar og grefur hið innra með okkur? Allt þetta rifjast upp þegar hlaupið geisaði.

Efaefnin

Er eitthvað í Biblíunni, sem þú átt erfitt með að kyngja? Hvernig túlkar þú kraftaverk, meyjarfæðingu eða lífgun látins manns? Finnst þér að þú sért kannski ekki nógu trúuð eða trúaður til að taka það allt gott og gilt? Hver er trúarskilningur þinn? Á trúin að vera klár annaðhvort-eða afstaða? Hvað með það, sem virðist stríða gegn vísindaþekkingu, almennri dómgreind eða bara gegn reynslu þinni? Finnst þér, að efinn geti þrifist í sambúð við trú? Eða á trúin að úthýsa efanum? Er efinn óvinur trúarinnar – eða kannski tvíburi hennar?

Ég hef dálæti á bókum bandaríska rithöfundarins John Updike. Ég deili þeirri gleði með mörgum öðrum guðfræðingum, því Updike er kunnáttusamur í guðfræði, las Kirkegaard á sínum tíma og vitnar gjarnan í guðfræðinga tuttugustu aldar. Af tilefni dagsins um efann og trú fór ég að rifja upp boðskap bókar Updike, sem ég las einu sinni á flugferð yfir Atlantshafið. Sú heitir Roger’s Version og fjallar um samskipti gamals en líka spillts guðfræðikennara, Roger Lambert, og ungs, ákafs trúmanns og nema í stærðfræði. Sá ungi, Dale Kohler, vildi nálgast tilveru Guðs vísindalega og hafði hugmynd hvernig mætti sanna guðsveruna stærðfræðilega. Sá gamli var búinn að fá nóg af fólki, sem hafði Guð uppá vasann, þóttist visst í öllum greinum trúarinnar og tróð á öðrum og skoðunum þeirra. Þegar vel reiknandi vissutrúarmaðurinn fullyrti, að ef hægt væri að sanna Guð væri hægt að útrýma öllum áhrifum djöfulsins í veröldinni var hinum eldri nóg boðið. Hann spurði hvað Dale héldi eiginlega, að djöfullinn væri. Sá ungi svaraði: „Djöfullinn. Það er efinn.” Sá gamli var ósammála og sagði: „Mér sýnist nú, þegar við skoðum söguna, líka ayatollana og alla harðstjórana, að sannleikurinn sé ekki í samræmi við þína trú. Djöfullinn er einmitt þar sem efinn er gerður útlægur. Það er einmitt skortur á efa, sem rekur fólk til sjálfsmorðsárása eða að koma upp útrýmingarbúðum. Efinn truflar fólk og trúin ofsækir efann og drepur, ef hún mögulega getur.”

Hrokabland

Sagan heldur svo áfram og í ljós kemur hvorugur hafði rétt fyrir sér. Hið djöfullega getur bæði búið við efa og skort á efa. Líferni beggja var í mörgu áfátt. Hinn efalausi og efasemdamaðurinn frömdu báðir hræðilega glæpi í þessari sögu. Í ljós kemur, að það sem skilur milli lífs og dauða, hamingju og óhamingju er ekki háð því hvort menn ala með sér efalausa trú eða eru á varðbergi gagnvart trúarvissu. Lausnin er ekki heldur að reyna að blanda efa og trú í réttum hlutföllum. Trúmaðurinn efalausi og efasemdamaðurinn áttu það sameiginlegt að vera hrokagikkir. Báðir voru kokhraustir og skilningsskertir í eigin heimsmynd. Í sjálfumglaðri blekkingu voru þeir báðir sannfærðir um, að þeirra stefna væri sú eina rétta. Þeim yfirsást hið eiginlega og djúpsækna eðli trúarinnar, sem er auðmýkt og tilbeiðsluafstaða gagnvart mönnum, lífi og Guði. Auðmýkt, lotning, elska er góð þrenna. Ef hroka er blandað í trú eða efa verður til blanda, sem er lífinu hættulegt. Þau, sem hafa sannleikann í trúarefnum uppá vasann eru hættuleg sjálfum sér, samfélagi sínu og líka heimsbyggðinni, hvort sem það eru kristnir menn, múslimar eða telja sig til einhverrar annarrar trúar. Skautið yfir sögu mannkyns í huganum. Fer ekki saman, að miklu mannablóði hefur jafnan verið úthellt, þegar hrokanum er blandað í trúna? Það er sú blanda, sem brenglar og eitrar herskáa hrokagikki við víglínur heimsins. Það eru fullvissir og efalausir vitbetrungar, sem með öllum ráðum og kostnaði ætla að koma sinni „alvitru stefnu” og „alréttu skikkan” á. Þegar hroka er blandað í trúarvissu þá verður afleiðingin verri fyrir mannkynið en skelfilegastu farsóttir aldanna. Hroki í bland við allar gerðir af trú framkallar svartadauða meðal fólks. Vandinn er ekki trú heldur hroki, sem fer svo illa með og í trú. Efahyggjan er skárri en trúarofstæki því hún hvetur ekki til herferða, manndrápa og kúgunar með sama hætti. En hrokafull efahyggja er systir hrokafullrar trúar, að því leyti að hún smættar tilveruna, er í grunninn bókstafshyggja, sem ekki umber aðrar skoðanir, getur ekki unnt öðrum, að skilgreina litríki veraldar með öðrum hætti en skv. sinni forskrift. Kynnið ykkur boðskap þeirra, sem eru herskáir guðleysingjar. Þar finnið þið ekki þroskaða vitmenn, heldur hrokagikki, sem hæða og níða. Herskáir guðleysingjar eru bókstafstrúarmenn og meðal slíkra er oft stutt í ofbeldið.

Páskabróðir og Tómas tvíburi

Fyrsti sunnudagur eftir páska, dagurinn í dag, hefur stundum verið kallaður hinu skemmtilega nafni páskabróðir. Í frumkristni voru páskarnir stórhátíð og guðsþjónustur voru sóttar alla daga páskavikunnar. Þau, sem voru nýskírð, voru íklædd hvítum klæðum og vikan af því tilefni nefnd hvíta vikan. Síðast voru hin skínandi klæði notuð á sunnudegi eftir páska og dagurinn því oft líka kallaður hvíti sunnudagur. Það er ljómandi að hafa hið bjarta og elskulega nafn í huga, þegar rætt er um persónu dagsins, Tómas, lærisvein Jesú. Hann kemur ekki oft við sögu í guðspjöllunum fremur en margir aðrir vinir Jesú. Kannski er hann frægastur fyrir að neita að trúa orðspori um, að dáinn maður hafi birst. Nei, hann hafði engan áhuga á uppvakningum, draugagangi og beitti efa gagnvart því sem venjulegt og vel upplýst fólk gæti skýrt með heilbrigðri dómgreind.

Trú og efi

Tómas er áhugaverður. Hann gengur undir viðurnefnunum tvíburi, sem reyndar kemur fram í texta dagsins. Reyndar þýðir nafnið Tómas tvíburi. Hans eiginlega nafn hefur horfið, sem er áhugavert. En svo eru til miklar og merkilegar sögur um kristniboð Tómasar austur á Indlandi og söfnuð, sem hann stofnaði þar. Hann hefur því líka verið nefndur postuli Indlands. Af guðspjöllunum virðist mega draga þá ályktun, að hann hafi alls ekki verið neinn vingull, heldur stefnufastur, einlægur maður með trausta skaphöfn. Þegar Jesús ætlaði að fara norður til Júdeu í sjúkravitjun hvatti Tómas félaga sína til að fylgja meistaranum þótt ferðin væri bæði erfið og hættuleg. Einlægni Tómasar kom fram við síðustu kvöldmáltíðina, þegar hann sagði, að hann vissi ekki hvert Jesús ætlaði að fara og því síður hver vegurinn þangað væri. Jesús sagði þá við hann hin kunnu orð, að hann væri vegurinn, sannleikurinn og lífið. Jesús opinberaði sem sé Tómasi köllun sína og veru. En áleitnari verður svo myndin af Tómasi, þegar hann neitaði að trúa upprisusögunum. „Sjái ég ekki naglaförin í höndum hans og geti sett fingur minn í naglaförin og lagt hönd mína í síðu hans, mun ég alls ekki trúa.”

Andlegt eða líkamlegt

Hvað var það, sem Tómas vildi? Ekki kenningar, vitsmunalega sannfæringu, fullvissu í heilanum, heldur sár, ummerki píslargöngunnar, götin eftir járnfleina. Jesús reyndi ekki sanna fyrir honum rökkerfi himinsins eða opinbera einhverja launhelgaspeki heldur vildi leyfa honum líkamlega snertingu, að þreifa á sárum. Jesús sagði: “Kom hingað með fingur þinn og sjá hendur mínar, og kom með hönd þína og legg í síðu mína, og vertu ekki vantrúaður, vertu trúaður.” Hvað merkir þetta? Jesús auglýsti ekki sigur sinna á dauðanum með því að reiða fram herfang úr ríki dauðans, ekki með stórkostlegum kraftaverkum, heldur með því að sýna sár eftir spjót, för eftir járngadda og hýtt bak. Táknmál hins slátraða og hlýðna lambs talar til þeirra, sem hafa eyru og auðmjúkan anda.

Hin vestræna menning hræðist sármerki, þolir illa að blóð renni, færir dauðann á stofnanir, felur öldrun og gamalmenni á hælum. Við Íslendingar erum á hraðferð í hóp þeirra, sem upphefja lúkkið og hræðast blóð, svita og tár, sem er raunveruleiki þorra mannkyns. Fólk, sem forðast þjáningu og heldur að lífið eigi að vera eitt samfellt show fyllist efa og hræðist líka allt það, sem er harðsótt, djúprætt og krefst fórnar. Jesús bað engan um að vera fræðilegt ofurmenni án efa. En Jesús kallaði menn til þjónustu, til elsku við systur og bræður okkar í veröldinni. Það er að vera mennskur að sinna því kalli.

Sár og þjáningarmerki

Móðir Theresa er ein af fyrirmyndum, sem við megum líta til. Hún var aldrei hrædd við, að snerta sár. Í þeim sá hún sár Jesú og í lækningu þeirra sá hún upprisukraft hans sömuleiðis. Þjónusta hennar var að vera fulltrúi Jesú. Þegar Jesús gerði sér grein fyrir efa Tómasar tók hann ekki til við að rökræða við hann, heldur bauð honum að snerta sár. En Tómas vissi hve raunveruleikatengdur og jarðbundinn Jesús var. Hann þekkti því meistara sinn samstundis. Því féll hann fram og sagði þessa mikilvægu setningu: „Drottinn minn og Guð minn.” Þar var niðurstaðan og játningin. Efinn hvarf við sárið. Angistin hvarf við trúarjátninguna. Auðmýkt og lotning einkenndu og hroki var fjarri.

Góður staður að vera á

Páskabróðirinn talar um efann. Tvíburinn Tómas túlkar fyrir okkur stöðu efans en líka eðli trúarinnar. Efinn er hluti af lífinu, trúarlífinu líka. Við erum systkin Tómasar, efi býr í okkur öllum. Reynum ekki að deyða efann með því að leita að vissu á röngum stað og alls ekki í híbýlum hrokans eða sértæku kerfi hins útvalda hóps. Þá fer fyrir okkur eins og hólma í hlaupi. Leyfum efanum að mæta Jesú. En hikum svo ekki þegar meistarinn kemur til okkar, birtist okkur í messunni, talar til okkar í djúpum sálarinnar eða kallar í sálmum náttúrunnar. Þá ættum við í efa okkur að leyfa okkur að falla fram og segja: „Drottinn minn og Guð minn. Ég trúi en hjálpa efa mínum.”

1sdepaska A-röð: Jes. 43. 8-13 1. Jóh. 5. 4-12. .Jóh. 20. 19-31. Myndin var tekinn þegar hólminn var að hverfa í Eldvatninu. Ég tók myndina nærri þáverandi prestssetri í Ásum í Skaftártungu. 

Eftirlýstur

Fyrir þremur vikum slapp fangi úr haldi lögreglu við dómhúsið við Lækjartorg og hljóp lögregluna af sér. Lýst var eftir honum og leitin var áköf. Saklaus unglingur varð m.a. tvisvar fyrir að lögreglan hélt að hann væri hinn eftirlýsti sakamaður. „Innan skamms sjáið þér mig ekki lengur, og aftur innan skamms munuð þér sjá mig.” Það var lýsingin á fangamissi og fangafundi. Eftirlýstur – og þessir viðburðir rifjuðu upp fyrir mér hálfrar aldar eftirlýsingu, auglýsingaplakat, sem við, unglingarnir í Neskirkju, gerðum af miklum metnaði. Þetta var á hippaárunum þegar Jesúfólkið erlendis hélt á lofti myndum af öðru vísi Jesú en í kirkjunum. Það voru myndir af andófsjesú, þessum sem þorði að vera öðru vísi. Og þannig hafði Jesús verið en rímaði líka við draum og hugsjónir fólks um ábyrgð í samfélagi, þor til að vera í samræmi við dýpri viðmið. Svo var sá Jesús auðvitað líka vörpun á draumum okkar unglinganna, sem gerðum uppsteit gegn foreldrum og uppreisn gegn hátterni eldri kynslóðarinnar. Svoleiðis uppreisnarjesús var spennandi. Eftirlýstur Jesús Kristur.

Þetta var snemma vors árið 1972 og efnt var til „Jesúmessu“ í Neskirkju við Hagatorg. Prestur og æskulýðsleiðtogar kirkjunnar virkjuðu okkur ungviðið til verka og hvöttu til dáða. Við Jónas Þórir, síðar organisti og tónlistarjöfur, vorum stórhuga og efndum til hátíðar unga fólksins á fyrsta sunnudagskvöldinu í mars. Það voru engin vandræði með kirkjusóknina. Unglingarnir í hverfinu komu og fylltu kirkjuna. Yfirskriftin var: Eftirlýstur Jesús Kristur. Fjöldi unglinga ræddi um trú sína, las ljóð, söng og spilaði. Kalli Sighvats í Trúbrot lánaði Hammondorgel sitt, sem var þá Rollsinn í poppheiminum. Hammondinn bilaði þó reyndar í miðju lagi, okkur Jónasi Þóri, sem stýrðum samkominni, til mikillar hrellingar. Sóknarnefndin var talsvert stressuð yfir látunum og aðsókninni og óttaðist að allt færi úr böndum. En okkur Jónasi Þóri var þó treyst og við höfðum m.a. hannað og fengið prentað plakat til auglýsinga, til dreifingar í hverfinu og upphenginga í kirkjunni. Þetta var flott plakat með lýsingum á hinum eftirlýsta rétt eins og krimma í villta vestrinu. Eftirlýstur Jesús Kristur. Svo var þarna líka felumynd af Jesú. Plakatið vakti mikla hrifningu og prentað í mörgum grunnlitum. Það lá við slagsmálum í lokin þegar fólk fékk að ná sér í eintak af vegg kirkjunnar. Þessi plaköt voru síðan hengd upp í hundruðum unglingaherbergja í Reykjavík.

Eftirlýstur Jesús Kristur. Á öllum tímum er hann eftirlýstur; um hann rætt; hvort hann sé týndur eða dáinn; hvort hann tengist samtímanum; hvers eðlis tengslin við hann geti verið og hvaða gildi hann hafi á hverri tíð. Í dag verður málþing í Hallgrímskirkju um málefni fanga og tilgang fangavistar. Fangar og Jesús eiga reyndar margt sameiginlegt, m.a. að hafa verið stungið í steininn! Jesús komst reyndar út úr grjótinu og fangar vilja eiga afturkvæmt úr fangelsi, ekki aðeins úr húsi heldur líka til frelsis, nýrra möguleika og nýs lífs í samfélagi fólks. Fangar vilja fá að lifa upprisu í eigin lífi.

Að sjá og sjá ekki

Texti guðspjallsins er um eftirlýsingu. Það var auðvitað alveg rétt hjá Jesú sem hann sagði við vini sína, lærisveinana: „Innan skamms sjáið þér mig ekki lengur, og aftur innan skamms munuð þér sjá mig.” Þessir samverkamenn Jesú skildu ekki orð hans fyrr en þeir sáu heildarmyndina löngu síðar. „Þið sjáið mig ekki en svo munuð þið sjá mig að nýju.“ Hvað átti Jesús við með þessu? Hvað meinti hann með að hann færi til föðurins og kæmi svo til baka? Jesús áttaði sig á að alls konar falsfréttir breiddust út. Jesús bað því fólk að að hlusta vel. Sjálfur vissi hann að hann var eftirlýstur af yfirvöldum. Stjórnvöld vildu ná honum og ekki aðeins stinga honum í steininn, heldur beinlínis ryðja honum úr vegi. En Jesús Kristur sá lengra. Hann þekkti framvinduna og vissi að meira væri í vændum en pyntingar og aftaka. Síðan skýrði hann út fyrir lærisveinunum hvað það merkti að innan skamms myndu þeir ekki sjá hann en svo innan skamms sæju þeir að nýju. Það yrði þeim sorgarefni þegar hann færi og þau, sem vildu hinni ungu hreyfinu Jesú Krists illt, myndu fagna. En líkt og við barnsfæðingu er fagnað þegar barnið er fætt og lifir getur hið vonda orðið til góðs.

Jesúmyndir

Á plakatinu sem prentað var fyrir Neskirkju fyrir fimmtíu árum var mynd af Jesú Kristi. Það var felumynd, sem varð ekki sýnileg eða augljós nema fólk staldraði við og skoðaði vel. Hún á sér þá sögu að ljósmyndari var að taka myndir af bráðnandi snjó að vori. Þegar hann fixeraði myndirnar sá hann allt í einu hvernig mannsmynd birtist á ljósmyndablaðinu. Það var mynd af síðhærðum, che guevarískum, skeggjuðum Jesú Kristi. Þetta var ekki það sem myndasmiðurinn átti von á og honum varð svo mikið um að sjá þennan Jesú Krist birtast sér við framköllunina að myndbirtingin breytti lífi hans.

Plakat okkar unglinganna í Neskirkju vakti hrifningu. Plakatið var tvírætt, kveikti í fólki og virkjaði ímyndunaraflið. Svo var Jesús Kristur eftirlýstur. Þannig er hann á hverri tíð. Sumir vilja Jesú Krist dauðan eða úthýsa honum úr lífi og menningu. En aðrir gera sér grein fyrir að Guð er uppspretta lífs. Í krafti Jesú Krists er allt líf þessa safnaðar. Í hans mætti störfum við prestar og starfsmenn þessarar kirkju. Í krafti mannvinsemdar Jesú Krists lýsum við eftir góðu samfélagi, mýkt í tengslum og ábyrgð í afstöðu til fólks, náttúru og heims. Hvað merkir að sjá ekki Jesú lengur? Hvenær sjáum við hann og með hvað móti sjáum við hann eins og hann er? Er Jesús Kristur lifandi bróðir og samfylgdarmaður? Eða er hann eftirlýstur? Hvaða hlutverki gegnir Jesús Kristur í lífi þínu? Hver er Jesúmyndin í þínum huga?

Við erum eftirlýst

Við höfum tilhneigingu til að hengja þungar byrðar lífsins á þunna þræði. Það sem við höldum að geri okkur hamingjusöm slítur oft böndin. Þá verða áföll sem oft valda innanmeinum. Við þurfum að læra listina að greina hvað er raunverulega til hamingju, friðar, gleði og farsældar og hengja þau gæði ekki á þunna þræði. Hver er þrá þín? Eftir hverju lýsir þú í lífinu? Eftir hverju sækist þú? Hvernig væri að skoða mál lífsins með nýjum hætti? Við getum og megum gjarnan snúa öllu við og hugsa út frá betri forsendum og róttækari sjónarhóli. Jesús Kristur er ekki eftirlýstur heldur lýsir eftir okkur og að við sjáum hans ljós og lifum í því ljósi. Við erum eftirlýst. Guð vill vera okkar vinur og tengjast okkur ástarböndum. Það eru hin þykku bönd sem hvorki fangelsa né bresta á álagstímum. Þráðurinn að ofan. Lífsbönd ástar og umhyggju. Amen. 

Prédikun í Hallgrímskirkju, 8. maí, 2022, 3. sunnudag eftir páska.

 

Rósir og páskar

Kristur er upprisinn. Kristur er sannarlega upprisinn.

Skammt frá München í Þýskalandi er Dachau. Þar voru fangabúðir sem nazistar notuðu til að aflífa fólk. Þegar ég kom til München í fyrsta sinn fór ég líka til Dachau. Ég vissi ímislegt um búðirnar. Starfskona á háskólabókasafni í Nashville hafði sagt mér sögur af ættingjum hennar sem höfðu dáið þar og svo fann hún til bækur sem nýttust í námskeiði sem ég sótti. Það er reyndar sálarslítandi að lesa helfararfrásagnir, hvort sem er úr fortíð eða nútímasögur frá Úkraínu, sem halda stíft að manni grimmd og illmennsku. Meðal þess sem ég las á Þýskalandstíma var viskubókin Leitin að tilgangi lífsins. Höfundurinn, Viktor Frankl, var um tíma fangi í Dachau-búðunum. Yfir hliðinu þar stóð: Arbeit macht frei – vinna er til frelsis. En veruleikinn var annar og myrkari hinum megin hliðs og innan girðingar. Auk Gyðinganna höfðu margir pólitískir fangar verið þar vistaðir, fólk sem hafði það eitt til saka unnið að vera ósammála stefnu valdhafa Þýskalands. Meðal þeirra var hinn merki prestur Martin Niemöller, en Sigurbjörn Einarsson þýddi stólræður hans meðan Sigurbjörn var prestur hér á Skólavörðuholtinu.

Skálarnir, húsin og minnismerki Dachau-búðanna sögðu hljóðláta sögu sem var ávirk þeim sem höfðu næði til að hlusta á nið sögunnar og höfðu einhver tengsl við hana. Sláandi var minnismerkið um kristna menn, sem höfðu dáið á þessum stað. Það var róða, Jesús Kristur hékk á krossinum. Þetta var kaghýddur og vannærður Jesús, bróðir harmkvælamanna. Gyðingaminnisvarðinn er hús en í mynd stórs bjargs. Til að komast inn í þá byggingu varð að fara niður í jörðina og þegar inn var komið sást að veggirnir voru bognir en komu saman á einum stað. Veggir og loft hækkuðu til þeirrar áttar, sem veggir komu saman. Þar var því hæst. Augu leituðu upp og hátt uppi var hringlaga op. Þar sást upp í himininn . Öll var byggingin myrk, tilfinningin fyrir grjóti var sterk. Þetta var eins og grafhvelfing. Umhverfi hins dána Jesú leitaði á hugann. Ein ljósleið var þarna og það var leiðin upp í himininn. Sjónlínan var sem vonarslóð – páskaleiðin.

Rósir

Á skírdagskvöldinu var altari þessarar kirkju strípað og borðbúnaður veislu himinsins fjarlægður og borinn út. Fimm rósir voru lagðar á altarið til tákns um síðusár Jesú Krists. Blómin liðu langan föstudag í kirkjunni. Nekt altarisins var sem tákn um hörmungar í lífinu. Allir menn verða einhvern tíma fyrir andstreymi, sorg og áföllum. Að flýja og grafa ógæfu og sorgarefni hefur aldrei verið gæfulegt ráð eða til bóta. Japanska skáldið, Miyasawa Kenji, benti á eins og vitringar aldanna, að til að vinna sigur á þjáningu megum við menn ekki flýja, heldur ættum fremur að viðurkenna hana, umfaðma og nýta síðan til lífsbóta. Í þessu er fólgin mikilvæg leiðarlýsing til góðs. Kenji orkti ljóð um rósaburð. Í einfaldri samantekt segir í ljóðinu: Ímyndaðu þér að þú haldir á fölnuðum, dauðum rósum. Þyrnarnir stinga og freistandi er að sleppa særandi blómunum. En í stað þess að gefast upp gengurðu af stað og í átt að eldstæðinu. Þú hendir rósavendinum í eldinn. Í þeim kviknar. Eldurinn lifnar, vermir og lýsir.

Í þessum rósaburði birtast stig sorgarvinnu. Hið fyrsta er að viðurkenna vanda, ganga síðan með hann og varpa honum í eldinn. Allir, sem hafa átt við eldstæði í köldu rými, kannast við hve vermandi er þegar eldur lifnar, hiti vex og lífsaðstæður batna. Rósaburðurinn er ferli manna í bata og við getum notað það ferli til innsæis á afstöðu Guðs. Rósaburðurinn getur hjálpað okkur til að sjá líf og veröld frá sjónarhóli Guðs. Rósir eru sem tákn heimsins. Guð viðurkennir vanda veraldar, tekur menn og heim í fangið eins og rósabúnt – faðmar veröldina, leggur af stað með meinvaldinn, heldur út sársaukann, fer alla leið og sleppir síðan öllu sem særir. Bálið lifnar, lausn verður, meinið er frá, lífið lagast. Glóðin lifnar, eldur funar, hiti vex til hagsbóta fyrir líf í vanda og sorg. Páskar eru undur himinsins eftir að gert hefur verið upp við sorg og höfnun. Því hefur verið eytt sem menn ollu. Allt böl er uppgert, reikningar sléttaðir og lífið bætt. Mál mannheima hefur verið gert upp í máli guðsheima.

Heimssýn

Hvað hefur reynst þér erfiðast í lífi þínu? Þínir föstudagar eiga sér samfellu í máli bænadaganna. Nú er allt nýtt, allt er breytt. En hefur eitthvað breyst? Hver er heimssýn þín? Fjöldi fólks sér í páskviðburðinum ekkert annað en óra, viðurkennir ekki boðskap sjónarvotta og allra þeirra sem sáu hinn látna Jesú Krist lifandi. Hvaða skoðun hefur þú á páskamálinu að lífið lifir? Allir þeir sem aðhyllast lokaða og sjálfstilvísandi heimsmynd viðurkenna ekki annað líf en það sem efnisvísindi geta staðfest. Þar með er öllu hafnað sem er utan seilingar fræðanna. Slíkir menn munu aldrei viðurkenna upprisu nema sem óefnislegan upplifunarþátt, tilfinningamál og blekkingu. Jesús Kristur hafi ekki risið upp nema í tilbeiðslu frumkristninnar. Líkami hans hafi rotnað, en andi hans orðið til vegna samsinnis, samtals, samfélags og samskynjunar. Allt annað megi síðan skýra og túlka með hjálp mannvísinda, t.d. fagurfræði, sálfræði, mannfræði og félagsvísindum og hafi ekkert með efnisvísindi að gera.

En þótt menn skilgreini vísindi þröngt er ástæðulaust að smætta heiminn. Óþarft er að þrengja túlkun heims. Við megum leyfa okkur að vera opin gagnvart öðrum víddum en hinum efnislegu. Raunvísindi hafa ekkert með að gera hvort Guð er til eða ekki, hvort tilgangur ríki í veröldinni eða ekki og hvort ástin eigi sér djúpa skírskotun handan æxlunarþarfa. Raunvísindi geta ekkert sagt um Guð og eiga ekkert að segja um þann veruleika, sem er og má vera utan seilingar þeirra. Ef Guð er ekki til eru engir páskar. En ef Guð er til og elskar þig og heiminn er von. Í því ljósi nálgast kristinn maður boðskap páskanna. Á þeim forsendum túlka ég líf og nálgun Guðs í boðskap um að Jesús Kristur lifnaði og birtist. Mér hefur verið innrætt í háskólaheiminum að gera kröfur til fræða, en ég held að það séu skottuvísindi sem krefjast þess, að Jesús Kristur liggi enn í gröf sinni. Slík fræði eru á villigötum.

Sjónarhóll

Í lestinni frá München til Dachau voru með mér í klefa nokkur ungmenni. Þau sögðu mér að þau væru á lestarreisu í Evrópu. Þegar inn í búðirnar kom fóru þau hraðar yfir en ég og voru snögg að skoða fábrotna svefnskálana. Þau sögðu hissa hvert við annað: „Hér er ekkert að sjá.” Þau settust niður og fengu sér smók og fóru svo. Þau sáu aldrei neitt annað en nakta skála og nokkrar byggingar. Þau sáu aldrei hinn krossfesta, sáu aldrei grafarminnismerkið um Gyðingana, þetta með ljósopinu til himins. Þau höfðu ekkert heyrt um þennan stað annað en að þetta hefðu verið fangabúðir. Þau voru snögg að sjá að það var ekkert að sjá. Það var ekkert gert til að auka áhrifin, sem aðeins voru í huga þeirra sem komu. Ef maður vill ekki sjá sér maður ekkert, fær sér bara sígó og fer svo.

Svo er það með líka með páska. Við getum orðið föst í kyrruviku lífsins, misst sjónar á hve dramatískt lífið er, farið á mis við að skoða möguleika í lífi okkar og lífshætti. Við getum tamið okkur lokaða heimssýn í stað opinnar. Við getum orðið föst í einhverri sprungu föstudagsins langa eða lokast á laugardegi og aldrei upplifað páska. Páskarnir eru opnun, að horfa upp, komast upp úr byrginu, að sjá að bjargið sem hefur verið okkur farartálmi eða fyrirstaða er farið og hefur verið velt frá. Okkur getur jafnvel lánast að sjá engil sitjandi á grjótinu. Boðskapur hans er: Jesús er ekki hér, hann er farinn, hann er farinn á undan ykkur, farin heim! Það merkir að lífið er stórkostlegt. Guð er annarrar víddar en við en þó nálægur. Það merkir líka að þú ert svo mikils virði að Guð er alltaf með þér, Guð vill vera með þér í stóru og smáu.

Guð hefur þegar lagt sprekin á eldinn og ljósið leikur um veröldina. Frá erkiarni heimsins leggur bæði hita og ljós. Það er til að efla lífsgæði okkar allra. Hver sem þú ert, hvað sem þú hefur gert, hvernig sem þú hefur iðjað, hversu djúpt sem þú hefur sokkið, hversu miklar sem raunir þínar hafa orðið er samt ljós þarna uppi. Von. Það ljós er úr arni himinsins, sem yljar allri veröld. Þú ert minn og ég er þinn er mál þeirrar birtu og elsku. Við upphaf heims sagði Guð: Verði ljós. Í starfi og lífi Jesú Krists var það endurtekið. Í þínu lífi, líka í myrkrinu, er hvíslað: „Verði ljós.“ Það er mál upprisunnar. Dauðinn dó en lífið lifir.

Kristur er upprisinn – Kristur er sannarlega upprisinn.

Páskadagur 17. apríl, 2022.

Brauð lífsins

Ég spurði móður mína einu sinni hvort hún hefði einhvern tíma fengið svo lítið að borða í uppvextinum að hún hefði svelt. Hún svaraði neitandi og sagðist vera af fyrstu kynslóð Íslendinga sem hefði ekki soltið. En foreldrar hennar hefðu oft verið svöng. Og afi og amma pabbamegin hefðu soltið líka. Hún minnti mig svo á að það væri ástæða fyrir því að í Faðirvorinu er beðið: „Gef oss í dag vort daglegt brauð.“

Hungur er skelfilegt og hefur fylgt mannkyninu allar aldir. Það er hræðilegt þegar fólk sveltur. Daglegt brauð, sultur aldanna, hungur heimsins. Þessar vikur lifum við bakfall í tíma. Vegna Pútínstríðsins er brauðskortur allt í einu yfirvofandi í veröldinni. Hveitiverð hefur skyndilega hækkað ógnvænlega síðustu daga. Hveitiskortur verður víða í heiminum á þessu ári, jafnvel brauðþurrð. Úkraína og Rússland eru ekki aðeins brauðkörfur Evrópu heldur heimsins einnig. Hveitið sem þar er ræktað er mikilvægt allri heimsbyggðinni. Ársásarstríð Pútínstjórnarinnar drepur ekki aðeins fólk og sprengir hús heldur skaddar brauðgerð alls heimsins. Pizzubakstur veraldar mun raskast en er þó ekki aðalvandinn, heldur að hungrið. Sultur mun læðast um veröldina og sérstaklega meðal öreiganna. Þau sem eru fátæk og á jarðrinum munu svelta. Við munum borga meira fyrir hveitið en hin fátæku munu ekki hafa efni á pizzum, súrdeigsbrauði, rúnnstykkjum, pítubrauði eða bara einföldu venjulegu brauði.

Kornþurrð og hveitiskortur er í nútíð eins og í fornöld alvörumál. Jesús kenndi okkur að minna Guð á daglega brauðið. „Gef oss í dag vort daglegt brauð.“ Þegar kornuppsprettan íPalestínu brást svalt fólk og dauðinn kom í kjöfarið. En þegar kornakrar náðu þroska var víst, að allir myndu njóta næringar og lifa. Brauð er tákn lífs. Ólíkt Pútín er Jesú ekki minnst fyrir stríð, heldur fyrir að gefa fólki mat og drykk. Hann gaf og útdeildi brauði, kenndi gjafmildi og að við værum systkin sem bærum sameiginlega ábyrgð. Hann bauð fólki að gefa með sér. Brauð handa hungruðum heimi er stefna kristinna manna. Ölturu í kirkjum minna á, að allir þarfnast næringar, ekki aðeins andlegrar heldur líkamlegrar einnig, venjulegrar fæðu, sem gerir fólki gott. Að allir fái að borða og lifa vel er hinn kristni boðskapur. Það eru mannréttindi að allir fái notið friðar og fæðu. Svo róttækt er erindi kristninnar og svo árangurstengt er það líf, sem okkur er boðið að lifa. Þegar við brjótum brauðið í kirkjunni boðum við frið, frelsi, réttlæti og mannvirðingu. Það er sprengikraftur í því táknræna atferli. Einfaldur gjörningur en varðar alla heima, víddir og veraldir.

Brauðundur á fjalli

Texti dagsins er í sjötta kafla Jóhannesarguðspjalls. Sagt er frá útihátíð norður í landi, hátíð sem nærri því endaði með ósköpum. Fyrirhyggjuleysið var talsvert og maturinn búinn. Mótshaldararnir urðu verulega skelkaðir og vissu ekki hvernig væri hægt að leysa málið. Kostnaðurinn við matarkaup var nærri árslaun og fjárráðin voru lítil samkvæmt budduskoðun lærisveinanna. Sagan greinir frá því, að Jesús notaði tækifæri til kennslu í lífsleikni. Ungur drengur eða þræll var vel nestaður. Í poka hans voru fimm byggbrauð og tveir fiskar. Þetta blessaði Jesús og lagði saman. Útkoman af tveir plús fimm var ekki sjö, heldur matur fyrir fimm þúsund karla auk ótilgreinds fjölda kvenna og barna. Öll guðspjöllin segja margföldunarsöguna en með mismunandi móti. Jóhannesarguðspjall segir Jesúsöguna ávallt með sínum ákveðna hætti. Tvendir einkenna þetta guðspjall. Í því er ógjarnan sagt frá bara einu heldur fremur pörum í spennu. Ekki er bara talað um ljós, heldur par ljóss og myrkurs. Lífsáhersla guðspjallsins er í andófi gegn dauða. Svo er trú rædd með vísan til veruleika vantrúar. Jóhannes var dramadrottinn. Tilgangur þessa dramatíska ofurstíls guðspjallins er að beina sjónum fólks til Jesú, að gera sér grein fyrir að í honum var og er lausn lífsgátunnar, ljós í myrkri, sannleikurinn.

Á fjallinu með fólkinu

Fólkið á fjallinu var komið með sultarverk. Þau vissu að enginn skyndibitastaður var í nágrenninu, engar pítur eða pizzur. Svo báru Jesúsveinarnir körfur um og útdeildu fátækrabrauði og fiskmeti líka. Nóg handa öllum. Gyðingar þekktu sögu sína og vissu, að svona máltíðarundur vísaði beint til sögu hungraðra hebrea á leið frá Egyptalandi og um eyðimörk. Til þeirra hungruðu ferðalanga fauk brauðefni af himni. Inntak mettunarsögunnar í eyðimörkinni var að þegar kraftaverk yrði og fólk fengi að borða væri Guð að baki undrinu.

Þegar allir verða svo mettir er farið að hugsa um hvað eigi að gera við undramanninn, sem margfaldaði brauð og fisk. Ekki vissu þau að hann yrði brátt krossfestur, hæddur og deyddur. Þau þekktu ekki sögu Vesturlanda í kjölfar reynslunnar af lífgun hans. Ekki gátu þau ímyndað sér kenningarnar um hann, sem heimsbyggðin býr við. Hver var þessi Jesús? Hann var flottur í brauðgerðinni. Hann gæti kannski orðið fínn landbúnaðarráðherra, nema bara fyrir þá sök, að hann gerir sig sekan um offramleiðslu. Hvað gerir saddur múgur við mann, sem hefur gefið þeim brauð og sögur? Jú, hyllir og vill gera hann að leiðtoga, jafnvel að einvaldi. En þegar menn ætluðu að krýna hann hvarf hann bara. Þegar menn vildu veita Jesú Kristi veraldarvöld gufaði hann upp. Jesús hafði engan áhuga á valdi þessa heims. Hann var ekki, er ekki og verður ekki eins og Hitler, Stalín og Pútín.

Jesús gefur lífið

Þegar Jóhannesarfrásögnin er skoðuð sést, bæði í guðspjallstexta dagsins og líka í öllum sjötta kaflanum, að Jesús túlkar líf sitt og tilveru með ákveðnu móti. Í þessum kafla segir hann um sig: „Ég er brauð lífsins.” Það merkir hvorki meira né minna en að Jesús efli líf. Hann er forsenda lífs og næring þess lífs. Hvaða afstöðu höfum við til hans? Trúum við því eða er Jesús eitthvað annað, t.d. góðmenni, siðferðisviðmið eða spekingur?

Samfélagsmyndun – hópur – kirkja

Annað stóratriði í þessum texta er, að lífgjöf Jesú hefur félagslegar afleiðingar. Jesús skapar hópkennd, tengir fólk saman og hvetur til að fólk líti á sig sem einn lífshóp. Það hefur líka afleiðingar í starfi kirkjunnar. Öllum, sem koma í þessa kirkju, er ljóst að borðið í kirkjunni, altarið, er miðja hússins. Altarisgangan er endurtekning máltíðar á fjallinu, máltíðum Jesú, þegar hann braut og brýtur brauðið og gefur sínum lærisveinum. Sú máltíð er máltíð hans. Þegar við göngum til altaris erum við samfélag Jesú Krists, vinir hans.

Brauðið og kærleikurinn

Hið þriðja í textanum eru hagnýtar afleiðingar í lífi þeirra, sem trúa og eru hluti hópsins. Það eru verkin, sem oft er nefnt kærleiksverk. Brauð handa hungruðum heimi, brauð handa fólki. Allir eiga að njóta grunnréttinda t.d. matar, öryggis, vatns og annarra lífsgæða. Vegna þess að við njótum lífgjafar Jesú, gefum við af gæðum okkar til að hungraðir fái næringu og þyrstir fái drukkið gott vatn. Aðferð Jesú er okkur fyrirmynd. Hann sendir ekki fólk frá sér svangt, heldur notar allt sitt til að gefa það sem fólk þarfnast. Með sama hætti látum við fólk okkur varða og gefum þeim mat og gæði til lífs.

Hvað gerir þér gott? Fjölbreytilegt fæði og í hæfilegum skömmtum. Allir þarfnast tengsla við fólk, tilfinninganæringar, líkamlegrar hreyfingar, gæfu í lífi og starfi. Þú þarfnast þess að einhver sjái þig og meti og játi þér mikilvægi þitt. Svo er hin hlið sama máls. Hvað getur þú gert til að aðrir njóti lífsins? Getur þú sagt eitthvað jákvætt og nærandi við samferðafólk þitt og ástvini? Getur þú bakað brauð og fært einhverjum syrgjandi, einmana eða þurfandi? Getur þú umlukið einhver með kærleiksríkum bænum? Öll getum við fært öðrum eitthvað sem verður þeim til góðs, næringar og hlýju. Jesús gaf brauð og var lífgjafi. Við erum brauðberar Guðs, friðflytjendur, málsvarar réttlætis og góðs lífs. Sprengjur Pútíns slasa og deyða. En sprengikraftur brauðs og víns er mun meiri því þar birtist máttur lífsins sem er sterkari en dauðinn.

4. sunnudagur í föstu 2022. 27. mars. Lexía 5. Mós. 8.2-3. Pistill Róm. 5.1-5. Guðspjall Jóh. 6.1-15.  Myndina af brauðinu tók ég í brauðhúsi í Gautaborg. 

Neyðaróp sem frumóp

Hvað gerir fólkið í Mariupol í stríðshrjáðri Úkraínu þessa dagana þegar skothríðin er nánast samfelld? Hvað gerði Mariana Vishemirsky, slösuð, barnshafandi konan á fæðingardeild, þegar barnasjúkrahúsið var rústað og hún var komin að fæðingu? Hvað gera tugir milljóna Úkraínumanna sem búa við sprengjuregn? Hvað gera milljónir fólks á flótta? Fólkið hrópar á hjálp. Óp þeirra eru ekki bara til hjálparaðila, hjálparstofnana eða vinveittra ríkja. Vissulega hljóma þannig neyðaróp. En skerandi hjálparveinin eru meira en pöntun á plástrum og byssum. Köll fólks í algerum vanda eru frumóp. Jafnvel trúlausir æpa upp í himininn. Úkraínsk kona sagði fyrir nokkrum dögum að þetta væru trúarleg sálaróp. „Ég er trúlaus,“ sagði hún. „Ég trúi ekki á Guð. En núna er ég farin að biðja, eiginlega æpa til Guðs um að hjálpa okkur.“ Hið úkraínska frumóp er: Hjálp Guð. Hjálpaðu okkur með börnin, aldraða foreldra, með mat, eldivið og vatn. Okkur er kalt, við erum hrædd og svöng. Við erum reið og máttvana. Hjálp. Hvar ertu Guð? Vestrænu makræði hefur verið ógnað þessa daga Úkraínustríðs. Við erum vissulega ekki í ísköldum kjallara í Mariupol án vatns, hita, salernis og matar. Við getum ekki kafað í djúp tilfinninga fólks í þessum hræðilegu aðstæðum stríðs, en getum þó skilið að afkróað fólk kallar upp í himininn: „Guð minn góður bjargaðu fólkinu mínu.“ Þegar allt hrynur og lífi er ógnað æpir fólk. Það er viðbragð lífsins. Hjálpaðu er sama bænin og „Drottinn, miskunna þú mér.“ Frumóp lífsins.

Miskunna þú oss

Í guðspjalli dagsins segir frá Jesú á ferð utan Gyðingalands og eiginlega við endimörk heimsins. Hann heyrði að hrópað var til hans: „Hjálp Jesús.“ Kallarinn var kanversk kona, sem sé útlendingur. Hún var stefnuföst og vildi úrlausn mála. Erindið var brýnt. Dóttir konunnar var hættulega veik. Þessi móðir hefur vafalaust verið búin að reyna alla lækna og kraftaverkameðul. Þegar börn heimsins eru í lífshættu reyna foreldrar allt til að bjarga þeim. Ekkert hafði dugað og nú var Jesús einn eftir. Hún setti allt sitt traust á hann. Þar sem konan var útlensk vildu Gyðingar sem minst hafa með hana að gera og var illa séð, að Jesús væri að skipta sér af henni. Jesús minnti konuna á að hlutverk hans væri að þjóna Gyðingum. Konan var hins vegar ákveðin og sprengdi öll viðmið  og hlutverk. Hún bað um hjálp, að Jesús miskunnaði henni. Jesús herti vörn sína og sagði að það sem hann hefði fram að færa ætti að gefa börnum en ekki kasta fyrir hunda. En konan var glögg og hnyttið skopskynið var í góðu lagi. Hún þekkti atferli hunda og minnti á, að þeir næðu í molana sem féllu af borðum húsbændanna og ætu þá. Í konunni spratt fram frumóp lífsins. Hún var einbeitt og lausnamiðuð. Þá gaf Jesús eftir. Þegar eftir er leitað og æpt er upp í himininn er alltaf opnað. Guð heyrir. En heyrum við frumópin? Skiljum við þau?

Í upphafi þessarar athafnar og í upphafi allra messugerða segjum við eða syngjum: „Drottinn, miskunna þú oss. Kristur, miskunna þú oss. Drottinn, miskunna þú oss.“ Er þessi söngur bara eitthvað sem við raulum, setningar sem við meinum ekkert með, aðeins orðaleppar? Er þetta merkingarlaus og blóðlaus þula án svita og tára? Ef svo er þurfum við að endurskoða fordóma okkar. Messan er alvöru en ekki glans. Kirkjuorðin tengjast lífi fólks, vonum og þrá, áföllum og stríðum. Allt, sem er sagt og tjáð í messunni, varðar lífsviðburði, tengist atburðum í lífi fólks og því sem við erum og reynum. Orðin eru ekki himneska, utan við heiminn í dauðhreinsuðu helgirými, heldur varða okkar allt líf fólks, líka barnshafandi konur austur í Mariupol – já allt í margbreytileika sögu og samtíðar. „Drottinn, miskunna þú okkur.“ Orðin á grísku eru Kyrie eleison. Þau birtast eða hljóma okkur í tónverkatextunum, kirkjuversunum, bókmenntum og menningarefni kristninnar. Í þessari setningu er orðuð þrá lífs í landi dauðans. Miskunn er orð um hjálp, sem fólki veitist til að það geti lifað af og náð friði og heilsu. Miskunn er ekki eitthvað á himni, heldur á jörðu og varðar mat, hjálp í hamförum, þegar börnin deyja, maki ferst eða brjálaðir einvaldar æða. Að njóta miskunnar er að vera bjargað. Beiðnin um að verða miskunnað merkir að fólk nái heilsu, fái svalað svengd maga og sálar. Kanverska konan var ekki ein um þessa bæn. Hún er beðin í messum þessa dags, bæði í íslenskum kirkjum og í messum í Úkraínu, líka í Rússlandi og öðrum kirkjum heimsins. Allir kórar, sem syngja kirkjuleg stórverk læra að syngja Kyrie eleison. Þau orð tjá kjarnabæn kristninnar ásamt með Faðirvorinu. Þetta er ópið: Guð hjálpaðu! Það er frumtjáning sálarinnar. Kyrie eleison. Orðið Kyrie – það er orðið á bak við orðið “kirkja.” Orðið eleison vísar í heim olíunnar sem er notuð til að hreinsa sár, elda mat og njóta til heilsu. Orðið á við ólífuolíu. Það er ljómandi tenging fyrir okkur – heimili og kirkja tengjast. Lífsháski og lífslausn líka, líf mitt og þitt saman í einni samtengingu. Þegar þú eldar með ólífuolíunni má frumbænin stíga upp yfir pönnunni: „Guð hjálpaðu.“

Hvernig tengir þú?

Fjöldi Úkraínumanna var í Hallgrímskirkju fyrr í þessari viku til að taka þátt í friðargjörningi. Höfuðbúnaður þeirra var fallegur og þjóðbúningarnir líka. Frá þeim barst neyðaróp. Á eftir syngjum við syngjum í bænagerðinni Kyrie eleison með lagi frá Kiev. Um allan heim er sungið:Drottinn, miskunna þú okkur.“ Við höldum áfram að biðja með kanversku konunni, mæðrum, feðrum, fólki í Úkraínu og Rússlandi og fæðandi konum á fæðingardeildum sem skotið er á og fólki á flótta. Endir sögunnar í guðspjallinu, hver var hann? „Kona, mikil er trú þín. Verði þér sem þú vilt.“ Dóttir hennar varð heil frá þeirri stundu. Jesús hlustaði, heyrði og svaraði. Hin blóðuga, særða og þungaða kona, Mariana í Mariupol, lifði af árás á fæðingardeildina. Myndirnar af henni þegar hún staulaðist milli hæða í húsarústunum fóru um allan hinn rafræna heim. En Mariana fæddi lifandi barn, þrátt fyrir að fæðingardeildin hefði verið eyðilögð. Það var dóttir sem lifði. Í gær var tilkynnt að hún hafi verið nefnd Veronika. Hvað þýðir það nafn: Boðberi sigurs. Stórkostlegt. Lífið heldur áfram. Framtíðin er opin af því Guð heyrir lífsóp, frumóp fólks. „ … mikil er trú þín. Verði þér sem þú vilt.“

Lexía: 1Mós 32.24-30, pistill: Jak 5.13-16, guðspjall: Matt 15.21-28

Prédikun í Hallgrímskirkju 13. mars, 2. sunnudag í föstu, 2022. Myndin er af bænatré Hallgrímskirkju. Mismunandi litir tákna mismunandi bænir og fánlitir Úkraínu eru áberandi en líka rauður litur umhyggju og kærleika. Tíminn er tími opnunar og frumópa! Myndina tók ég 11. mars. 

Rússnesk óróðursyfirvöld héldu fram að Maríana í Mariupol hefði tekið þátt í leikriti sem hefði verið fals og uppspuni. Um spunann allan fjallar BBC í grein að baki þessari smellu.