Á annadögum er mikilvægt að setjast niður, draga djúpt andann og lyfta sjónum. Það er líka gott að njóta samfélags viturs fólks. Þessa nýt ég í dag því ég tek þátt í ársfundi samkirkjunefndar og þar er mörgu miðlað sem varðar kirkjuna, starf hennar, hlutverk og sýn.

Kirknasamtök eru perlubönd kristninnar. Íslenska þjóðkirkjan er t.d. aðili að Heimsráði kirkna, Lútherska heimssambandinu, Kirknasambandi Evrópu og Porvoo-sambandinu. Þetta samstarf er mikilvægt fyrir kirkjuna því samskiptin eru gagnvirk og veita hugmyndum yfir mörk og mæri. Þær verða til hvatningar um starf, nýjar áherslur og þjónustu kirkjunnar. Afstaða okkar til hlutverks kirkju og kirkjusýnar verður fyrir áhrifum frá systurkirkjum og eflir sjálfsmynd kirkjunnar og þjóna hennar.

Það er magnað að hlusta á frásagnir um líf og starf þeirra kirkna og kirknahreyfinga, sem Íslendingar tengjast. Kirkjurnar í Afríku eru á fleygiferð og breytingaskeiði sem og samfélög þeirra. Smákirkjurnar í múslímska heiminum hafa margar misst vernd sína þegar ríkisstjórnum er steypt og arabíska vorið “skellur” á. Sagðar voru fréttir frá kirknasamtökum, hvernig kirkjur bregðast við breytingum, hvernig prests- og djáknaþjónustan er að breytast.

Erum við rík kirkja eða fátæk kirkja? Hvað eigum við að þiggja erlendis frá? Við höfum notið velvilja og alls konar stuðnings. En þrátt fyrir fjáreklu þjóðkirkjunnar þurfum ekki fé frá útlöndum. Miðlun hins djúptæka og óefnislega er mikilvægara. Mannauðurinn og andlegu dýrmætin eru mikilvægust. Þjóðkirkjan tók á fjárvana tímum ákvörðun um að vera grein á tré heimskirkjunnar. Og nú er kirkjan ekki rík en þó ekki svo snauð að fjármunum að hún geti ekki staðið við skuldbindingar sínar erlendis, t.d. að greiða árgjöld sín til kirknasamtakanna.

Oikoumene er grískt orð og merkti mannheimur í rómversku samhengi og hefur á síðari árum verið samheiti um heim kristinnar kirkju. Kristin kirkja varðar menn í nærsamfélagi og fjarsamfélagi. Að rækta tengsl við systur og bræður – fjölskyldukirkjur – er til bóta. Gott fjölskyldulíf er mikilvægt og þjóðkirkjan nýtur stórfjölskyldu kristninnar. Eflum samkirkjustarfið og allir styrkjast.

Á blaðinu fyrir framan mig var prentuð tilkynning til kjörstjórnar um, að ég gæfi kost á mér í biskupskjöri. Svo voru þarna tilvísanir í starfsreglur um kjör og hæfi mitt. Ég fór yfir textann og hugsaði um merkingu hans. Svo tók ég sjálfblekung – ekki hæfir annað – og ritaði nafnið mitt, braut blað og smokraði í umslagið og lokaði.

Svo fór ég út í hraglanda morgunsins og ók niður í bæ. Eina stæðið, sem ég fann, var við Hallgrímskirkju. Mér þótti gott að leggja þar og rölti svo niður á Laugaveg. Á þriðju hæð Biskupsstofu var Hanna Sampsted, sem tók brosandi á móti bréfinu og kvittaði. “Þetta er fyrsta tilkynningin” sagði hún. Og við kvöddumst og Steinunn Arnþrúður Björnsdóttir var þarna líka og við blessuðum hvort annað.

Svo fór ég út á Laugaveginn með vitund um, að ég hafði tekið skref í lífinu. Ég hef aldrei fyrr skilað inn tilkynningu um, að ég gefi kost á mér í biskupskjöri. Var þetta rétt ákvörðun, rétt skref? Ég hef verið kallaður í hinu ytra og innra. Ákvörðun hafði verið tekin áður, en enn einu sinni horfði ég í djúp sálar, speglaði allar víddir og álitamál. Já, þetta var skref til góðs og blessunar. En það er mál kjörmanna að ákveða. En bréfið er þegar í höndum kjörstjórnar, en bréfin frá kjörmönnum ókomin. Megi krossar atkvæðaseðlanna verða góðir biskupskrossar.

sá

“Er einhvern tíma bakkað þegar menn hafa gert mistök?” Þessi spurning kom upp á einum fundi með kjörmönnum nú í vikunni. Við ræddum m.a. fækkun prófastsdæma á Suðurlandi. Þar hefur þremur prófastsdæmum verið skellt saman í eitt stórt.

Á fundum á Suðurlandi síðustu daga hefur margt merkilegt komið fram. Mér hefur orðið betur ljóst, að skipulagsbreytingar í kirkjunni síðustu ár hafa kannski ekki heppnast sem skyldi. Hvernig getur prófastur stýrt starfi á svæði, sem nær vestan frá Reykjanesi og austur fyrir Höfn í Hornafirði? Raunar þyrfti sá prófastur að vera losaður undan sóknarprestsstarfi. En svo er ekki á Suðurlandi né í öðrum prófastsdæmum. Og ég spyr hvort ekki þurfi þor og þrek til að bakka með skipulagsbreytingar sem ekki skila sem skyldi.

Framundan er að meta nýtt frumvarp um þjóðkirkjulög. Frumvarpið verður lagt fyrir prestastefnu í sumar og síðan kirkjuþing í haust. Í tengslum við það þarf að ræða, ákvarða og móta starfsreglur um skipulag kirkjunnar. Samstarfssvæði er einn angi þessa stóra máls. Skilgreina þarf stöðu vígslubiskupa betur en hefur verið gert og efla stöðu þeirra. Staða biskupsembættisins er einnig í mótun og létta þarf af biskupi ýmsum störfum við framkvæmdastjórn kirkjunnar. Störf og stöðu prófasta þarf að endurskilgreina, stærð og rekstur prófastsdæma. Og það er ekki sjálfgefið að ef vígslubiskupar eru efldir rýrni hlutverk prófasta eða öfugt. Prófastar mega gjarnan eflast sem verkstjórar að skandinavískri mynd og vígslubiskupar eiga vera fullvirkir tilsjónarmenn í kirkjunni.

Þorum við að skoða og endurskoða breytingar? Árangursmat þarf að verða eðlilegur þáttur í lífi og starfi kirkjunnar. Þegar reynsla er komin af nýjum starfsreglum þarf að meta gildi og árangur. Kirkjuþing hefur sýnt að það þorir að endurskoða strax ákvarðanir sínar þegar gallar koma í ljós.

Ég heyri að Sunnlendingar vilji opinskáar umræður um skipulagsgalla og breytingar. Þegar mistök hafa verið gerð er betra að bakka en þrjóskast við og spóla.

Um allt land hugsar fólk sinn gang og íhugar hver henti í biskupsþjónustu. Það er undursamlegt, að fólk tekur hlutverk sitt bæði alvarlega og leitar umsagna til að geta metið sem best. Mannval er í boði. Tíminn fram að biskupskjöri er tími kirkjunnar. Umræður verða miklar í héraði og í fjölmiðlum þjóðarinnar. Og það er í þágu kirkjunnar, að hún verði sem best.

Svo hringir síminn. “Blessaður. Ég hef ákveðið að kjósa þig í biskupskjörinu.” Ég þakkaði og spurði hvað hefði ráðið. Minnt var á leiðtoga- og stjórnunarhæfni, mikilvægi þess að leiða fólk til sátta, að menntun hentaði kirkjunni, prédikun og beinlínusambandið til Guðs. Þessi óvænti stuðningur gladdi mig.

Mál eru rædd, fólk tekur ákvarðanir, tjáir þær. Hvað eflir Krist, hvað er í þágu trúar, vonar og kærleika? Við verðum öll að glíma við þær spurningar og reyna að meta hvernig við getum þjónað sem best.

Það var heillandi að koma að Selfosskirkju í morgun. Hálftíma fyrir athöfn var hópur fólks þegar komin í kirkjuna. Prestarnir, Ninna Sif Svavarsdóttir og Óskar Hafsteinn Óskarsson, stóðu í forkirkjunni. Þau tóku á móti öllum með brosi og útdeildu messuskrá og steinum. Það var óvænt, en allir báru með sér grjót í kirkju! Af hverju? Það var upplýst að þetta væri fjallræðuathöfn. Spennandi og vakti eftirvæntingu.

Svo fórum við Elín Sigrún, kona mín inn, inn í kirkjuna. Enn voru tíu mínútur í að athöfnin byrjaði, en barnakórinn stóð þegar í kórtröppum og söng. Litlu börnin vögguðu fram og til baka kirkjuganginum. Svo spiluðu tvær unglingsstúlkur á klarinett. Fólk dreif að og það var stemming í kirkjunni.

Svo hófst athöfnin og allur söfnuðurinn söng um Jesú, okkar besta bróður. Bænir stigu upp í himininn. Prestarnir stýrðu athöfninni með öryggi, hreyfisöngvum með sveiflu og fræddu söfnuðinn af kunnáttu. Svo söng barnakórinn að nýju. Gesturinn var kynntur og sagði sögu um lífið, öryggið, okkur manneskjur og Guð.

Steinarnir voru teknir fram og hlutverk þeirra skýrt. Grjótið úr forkirkjunni væru bænasteinar – okkar hlutverk væri að ganga fyrir altarið, leggja þá í vörðu, sem væri eins og bænafjall. Frammi fyrir Guði ættu tilfinningar okkar heima, sorgir og gleði, allt okkar líf. Ganga okkar safnaðarins, stefnan að altarinu, var eins og pílagrímsför mannsins fram fyrir Guð. Þetta var heillandi athöfn sem hafði sterk áhrif á mig. Þegar vel er unnið með börnum og unglingum er kirkjan á réttri leið.

Bjartsýni á pílagrímsför kirkjunnar

Eftir súpu í hádeginu byrjaði svo fundur kjörmanna. Sr. Kristinn Ágúst Friðfinnsson bættist í hópinn og nokkrir kjörmenn úr héraði sem og sóknarnefndarfólk af Selfossi. Margt var rætt um biskupskjör, álitamál kirkjunnar, starf og þróun þjóðkirkjunnar og að hverju yrði að huga. Samtalið er mikilvægt í undirbúningi biskupskjörs, allir leggja í þann sjóð líka, biskupsefnum til ábendingar, kjörmönnum til styrktar en kirkjunni til framtíðar.

Þennan sunnudag á Selfossi voru bænir bornar fram í guðsþjónustu og hugmyndir lagðar fram til uppbyggingar. Ég fór frá Selfossi bjartsýnn á pílagrímsför þjóðkirkjunnar. Takk fyrir Selfyssingar, takk fyrir Sunnlendingar – og takk Guð.